Inhoud Politici Bijgewerkt Dr. W.P. Secker en drs. J.G. Gosman Algemene naslagwerken vooraanstaande Nederlanders Naslagwerken en literatuur nationale politici Naslagwerken politici Naslagwerken parlementariërs Naslagwerken biografische gegevens bewindslieden Naslagwerken bewindslieden naar departement Naslagwerken naar politieke richting Biografieën en werken nationale politici sinds 1813 Biografieen en werken nationale politici 1813- 1848 Literatuur van en over nationale politici vanaf 1848 Archieven en documentatiedienstenGrondwet Bijgewerkt Dr. M.L. Zielonka-Goei en drs. J.G. Gosman Karakter Functies Staatsrechtelijke regelingen Grondwetswijziging Procedure Grondwetsherzieningen na 1848 Voornaamste wijzigingen (grondrechten) Voornaamste wijzigingen (overige onderwerpen) Grondwetsherziening 1983 In parlementaire behandeling Toetsingsverbod LiteratuurDe Monarchie Bijgewerkt Drs. J.G. Gosman. De vestiging van de monarchie Stamboom Koninklijk Huis Leden Koninklijk Huis De prins-gemaal Erfopvolging Regentschap Kosten Koninklijk Huis Het Koninklijk Huisarchief Hofhouding Paleizen Het Kabinet van de Koning Koninklijke onderscheidingen Troonrede Majesteitsschennis Staatsbezoeken Relatie staatshoofd met ministers en affaires De monarchie als staatsvorm Literatuur Algemene literatuur Literatuur personen Lodewijk Napoleon Willem I 1772-1843 Koning 1815-1840 Wilhelmina 1774-1837 Koningin 1815-1837 Marianne 1810-1883 Frederik 1797-1881 Sophie 1818-1877 Willem 1840-1879 Hendrik 1820-1879 Sophie 1824-1897 Willem II 1792-1849 Koning 1840-1849 Anna Paulowna 1795-1865 Koningin 1840-1849 Alexander 1851-1884 Willem_III_1817_1890_Koning_1849_1890 Emma 1858-1934 Wilhelmina 1880-1962 Hendrik 1876-1934 Prins der Nederlanden 1901-1934 Bernhard 1911-2004 Prins der Nederlanden 1937-2004 Juliana 1909-2004 Koningin 1948-1980 Beatrix 1938 Koningin 1980-2013 Irene 1939 Claus 1926-2002 Prins der Nederlanden 1980-2002 Margriet 1943 Irene 1939 Willem-Alexander Prins van Oranje 1967-2013 Koning 2013 Maxima Koningin 2013Kabinetten Bijgewerkt Prof. dr. H. Daalder en drs. J.G. Gosman Bewindslieden De grondwet Minister van Staat Minister-president Vice-minister-president Ministers hoofden van een departement Minister zonder portefeuille Vervangingsregeling Staatssecretaris Salarissen en emolumenten De ministerraad Ministeriële verantwoordelijkheid en ministerraad Werkzaamheden ministerraad Onderraden en ministeriële commissies Coördinerende bewindslieden Secretaris van de ministerraad Notulen ministerraad Vergaderplaats ministerraad Het Catshuis De kabinetsformatie Historische ontwikkeling van de kabinetsformatie Informatie- en formatieopdracht Fasen kabinetsformatie Duur kabinetsformaties en tussentijdse kabinetscrises Regeringsverklaring Zittingsduur kabinetten Aftreden van individuele ministers Het aftreden van kabinetten De kabinetsformatie van 2017 De personele samenstelling van kabinetten Kabinetten vanaf 1848 Persoongsgegevens van bewindslieden Politieke kleur ministers Hervormingen in de organisatie van de ministerraad De gekozen premier of gekozen formateur Voorstellen tot herziening van de procedure van kabinetsformatie. Overzichten van ministers en staatssecretarissen. Lijst van kabinetten sinds 1848 Kabinet Schimmelpenninck Kabinet De Kempenaer-Donker Curtius Kabinet Thorbecke I Kabinet Van Hall-Donker Curtius Kabinet Van der Brugghen Kabinet Rochussen-Van Bosse Kabinet Van Hall-Van Heemstra Kabinet Van Zuylen van Nijevelt-Loudon Kabinet Thorbecke II Kabinet Fransen van de Putte Kabinet Van Zuylen Van Nijevelt-Heemskerk Azn Kabinet Van Bosse-Fock. Kabinet Thorbecke III Kabinet De Vries-Fransen van de Putte Kabinet Heemskerk-van Lynden van Sandenburg Kabinet Kappeyne van de Coppello Kabinet Van Lynden van Sandenburg Kabinet Heemskerk Azn. Kabinet Mackay Kabinet Van Tienhoven Kabinet Röell Kabinet Pierson Kabinet Kuyper Kabinet De Meester Kabinet Heemskerk Kabinet Cort van der Linden Kabinet Ruys de Beerenbrouck I Ruys de Beerenbrouck II Kabinet Colijn I Kabinet De Geer I Kabinet Ruys de Beerenbrouck III Kabinet Colijn II Kabinet Colijn III Kabinet Colijn IV Kabinet Colijn V Kabinet De Geer II Kabinet Gerbrandy I Kabinet Gerbrandy II Kabinet Gerbrandy III Kabinet Schermerhorn-Drees Kabinet Beel I Kabinet Drees-van Schaik Drees II Drees III Drees IV Beel II Kabinet De Quay Kabinet Marijnen Kabinet Cals Kabinet Zijlstra Kabinet De Jong Kabinet Biesheuvel I Kabinet Biesheuvel II Kabinet Den Uyl Kabinet Van Agt I Kabinet Van Agt II Kabinet Van Agt III Kabinet Lubbers I Kabinet Lubbers II Kabinet Lubbers III Kabinet Kok I Kabinet Kok II Kabinet Balkenende I Kabinet Balkenende II Kabinet Balkenende III Kabinet Balkenende IV Kabinet Rutte I Kabinet Rutte II Kabinet Rutte III Lijst van ministers per departement Algemene oorlogsvoering Algemene Zaken Arbeid Arbeid, Handel en Nijverheid Binnenlandse Zaken Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Buitenlandse Zaken Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk Defensie Economische Zaken Economische Zaken en Arbeid Economische Zaken en Klimaat Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Financiën Handel en Nijverheid Handel, Nijverheid en Landbouw Handel, Nijverheid en Scheepvaart Hervormde Eredienst Infrastructuur en Milieu Infrastructuur en Waterstaat Justitie Justitie en Veiligheid Koloniën Landbouw, Handel en Nijverheid Landbouw, Natuurbeheer en Visserij Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Landbouw en Visserij Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening Maatschappelijk Werk Marine Minister-president Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen Onderwijs en Wetenschappen Oorlog Openbare Werken Openbare werken en Wederopbouw Overzeese gebiedsdelen Overzeese Rijksdelen Rooms-Katholieke Eredienst Scheepvaart Scheepvaart en Visserij Sociale Zaken Sociale Zaken en Volksgezondheid Sociale Zaken en Werkgelegenheid Uniezaken en Overzeese Rijksdelen Veiligheid en Justitie Verkeer en Energie Verkeer en Waterstaat Vice-minister-president Voedselvoorziening, Landbouw en Visserij Volksgezondheid en Milieuhygiëne Volksgezondheid, Welzijn en Sport Volkshuisvesting en Bouwnijverheid Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Waterstaat Waterstaat, Handel en Nijverheid Wederopbouw en Volkshuisvesting Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur Zaken overzee Zonder portefeuille Lijst van staatssecretarissen per departement Algemene Zaken Binnenlandse Zaken Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Buitenlandse Zaken Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk Defensie Economische Zaken Economische Zaken en Klimaat Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Financiën Infrastructuur en Milieu Infrastructuur en Waterstaat Justitie Justitie en Veiligheid Landbouw en Visserij Landbouw, Natuurbeheer en Visserij Marine Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen Onderwijs en Wetenschappen Oorlog Sociale Zaken Sociale Zaken en Volksgezondheid Sociale Zaken en Werkgelegenheid Uniezaken en Overzeese Rijksdelen Veiligheid en Justitie Verkeer en Waterstaat Volksgezondheid en Milieuhygiëne Volksgezondheid, Welzijn en Sport Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Welzijn, Volksgezondheid en CultuurStaten-Generaal Bijgewerkt Dr. G. Visscher Geschiedenis tot 1813 Staatsrechtelijke regeling Staatsrechtelijke bronnen Grondwettelijke regelingen Grondwetsherziening 1983 Tweede Kamer Voorzitter Presidium Tweede Kamer Fractievoorzitters Fracties Leden Tweede Kamer sinds 1848 Huidige leden Tweede Kamer Zetelverdeling: stromingen en partijen Honorering Kamerlidmaatschap Nevenfuncties Tweede Kamerleden Integriteit Eerste Kamer Voorzitter Eerste Kamer Huishoudelijke Commissie en College van Senioren Fracties Afsplitsingen Eerste-Kamerfracties Zetelverdeling Eerste Kamer Huidige leden Eerste Kamer Vergoeding Eerste Kamerleden Taken van de Staten-Generaal Taken en bevoegdheden Medewetgeving Budgetrecht Recht van initiatief Recht van amendement Recht van enquête Recht van interpellatie en dertigledendebatten Vragenrecht Indienen van moties Parlementair behandelvoorbehoud Functioneren Plenaire vergadering Voorbereidend onderzoek Commissies Openbare en besloten vergaderingen Hoorzittingen Besluitvorming Het functioneren ter discussie Commissie Parlementair Stelsel Contact met ambtenaren Ondersteuning Begroting Hoge Colleges van Staat De Griffier Kamerdiensten Ondersteuning fracties en Kamerleden Uitgaven Gebouwen Nieuwbouw Kamerstukken Uitgave kamerstukken Soorten Kamerstukken Hulpmiddelen Bibliotheken Abonnement Handelingen, radio en tv Wetenschappelijk onderzoek Universitair onderzoek Parlementsenquêtes Literatuur Algemeen Over de Eerste Kamer Over de personele samenstelling Over macht en invloed Over het functioneren Over representatie, informatie en besluitvorming Over parlementaire rechtenDe provincie: politiek Bijgewerkt Dr. C.E. Peters Algemene bepalingen (Grond)wettelijke regelingen Provinciale Staten Gedeputeerde Staten Commissaris van de Koning Provinciale Rekenkamer Zetelverdeling Provinciale Staten vanaf 1931 1931 PS 1935 PS 1939 PS 1946 PS 1950 PS 1954 PS 1958 PS 1962 PS 1966 PS 1970 PS 1974 PS 1978 PS 1982 PS 1987 PS 1991 PS 1995 PS 1999 PS 2003 PS 2007 PS 2011 PS 2015 PS 2019 PS Samenstelling Gedeputeerde Staten vanaf 1931 1931 GS 1935 GS 1939 GS 1946 GS 1950 GS 1954 GS 1958 GS 1962 GS 1966 GS 1970 GS 1974 GS 1978 GS 1982 GS 1987 GS 1991 GS 1995 GS 1999 GS 2003 GS 2007 GS 2011 GS 2015 GS 2019 GS Huidige gedeputeerden per provincie Verkiezingen Wettelijke grondslag Provinciale en regionale partijen Opkomst PS 1931 Opkomst 1935 Opkomst 1939 Opkomst 1946 Opkomst 1950 Opkomst 1954 Opkomst 1958 Opkomst 1962 Opkomst 1966 Opkomst 1970 Opkomst 1974 Opkomst 1978 Opkomst 1982 Opkomst 1987 Opkomst 1991 Opkomst 1995 Opkomst 1999 Opkomst 2003 Opkomst 2007 Opkomst 2011 Opkomst 2015 Opkomst 2019 Opkomst Uitslagen 1931 Uitslag 1935 Uitslag 1939 Uitslag 1946 Uitslag 1950 Uitslag 1954 Uitslag 1958 Uitslag 1962 Uitslag 1966 Uitslag 1970 Uitslag 1974 Uitslag 1978 Uitslag 1982 Uitslag 1987 Uitslag 1999 Uitslag 2003 Uitslag 2007 Uitslag 2011 Uitslag 2015 Uitslag 2019 Uitslag Verkiezingsonderzoek Commissaris van de Koning Provinciale Rekenkamer Dualisering Aanloop Invoering (2003) Effecten Relatie met Eerste Kamer Provincie op internetDe gemeente Bijgewerkt Drs. J.G. Gosman. Algemeen Ontstaan Gedecentraliseerde eenheidsstaat Definitie Aantal gemeenten Gemeenteraad Vergaderingen Stemmingen Functies, taken, dualisering Commissies Gemeentewet Aftreden Wijze van verkiezing Griffier Onverenigbare functies, verboden, gedragscode, integriteit Onafhankelijkheid en intimidatie Vergoeding Aantal raadsleden Zetelverdeling vanaf 2006 Verdeling raadszetels 2006 per provincie Verdeling raadszetels 2010 per provincie Verdeling raadszetels 2014 per provincie Verdeling raadszetels 2018 per provincie Deelgemeenten en deelraden Man-vrouw Voorzitter De Burgemeester Hoofd gemeente? Positie, rol en functioneren Politieke herkomst Benoeming, ontslag, verkiezing Taken Waarneming Bezoldiging Literatuur De Wethouder Dualisering en ingezetenschap Politieke kleur Van buiten de raad Bezoldiging Aantal wethouders Aftreden College van B&W Collegevergaderingen Collegevorming Taken en verantwoording Gemeentesecretaris Herindelingen Rekenkamer Financiën en Begroting Intergemeentelijke samenwerking Burgerparticipatie Gemeenteraadsverkiezingen Opkomst 1931 Opkomst Gemeenteraad 1935 Opkomst Gemeenteraad 1939 Opkomst Gemeenteraad 1946 Opkomst Gemeenteraad 1949 Opkomst Gemeenteraad 1953 Opkomst Gemeenteraad 1958 Opkomst Gemeenteraad 1962 Opkomst Gemeenteraad 1966 Opkomst Gemeenteraad 1970 Opkomst Gemeenteraad 1974 Opkomst Gemeenteraad 1978 Opkomst Gemeenteraad 1982 Opkomst Gemeenteraad 1986 Opkomst Gemeenteraad 1990 Opkomst Gemeenteraad 1994 Opkomst Gemeenteraad 1998 Opkomst Gemeenteraad 2002 Opkomst Gemeenteraad 2006 Opkomst Gemeenteraad 2010 Opkomst Gemeenteraad 2014 Opkomst Gemeenteraad 2018 Opkomst Gemeenteraad “Nationale uitslagen” Uitslagen per provincie Uitslag 1931 per provincie Uitslag 1935 per provincie Uitslag 1939 per provincie Uitslag 1946 per provincie Uitslag 1949 per provincie Uitslag 1953 per provincie Uitslag 1958 per provincie Uitslag 1962 per provincie Uitslag 1966 per provincie Uitslag 1970 per provincie Uitslag 1974 per provincie Uitslag 1978 per provincie Uitslag 1982 per provincie Uitslag 1986 per provincie Uitslag 1990 per provincie Uitslag 1994 per provincie Uitslag 1998 per provincie Uitslag 2002 per provincie Uitslag 2006 per provincie Uitslag 2010 per provincie Uitslag 2014 per provincie Uitslag 2018 per provincie Uitslagen naar urbanisatiegraad 1970-1990 Lokale partijen OnderzoekKiesstelsel en Kiesrecht Bijgewerkt Dr. K.L.L.M. Dittrich en drs. J.G. Gosman Kiesstelsel Tweede Kamer Inleiding 1795-1848 1849-1917 1918-heden Kiesstelsel Eerste Kamer Het lijstenstelsel De Tweede Kamer De Eerste Kamer Vernieuwing kiesstelsel De zetelverdeling De Tweede Kamer De Eerste Kamer Kiesrecht Geschiedenis Kiezersregister Wijzen van stemming KiesrechtcijfersPolitieke partijen Huidige partijvoorzitters Partijvoorzitters vanaf 1945 LedentallenVerkiezingen Tweede Kamer Bijgewerkt Prof. dr. H. Daalder, dr. K.L.L.M. Dittrich en drs. J.G. Gosman Bronnen voor uitslagen Verkiezingen tot 1917 Verkiezingen sinds 1918 Procedure voor verkiezing Tweede Kamer Eerste Kamer Europees Parlement Aantallen stemgerechtigden Kiesdeler en kiesdrempel Opkomst Opkomst en opkomstplicht Opkomstcijfers nationaal Opkomstcijfers provincies Opkomstcijfers per urbanisatiegraad Blanco en ongeldige stemmen Uitslagen Uitslagen landelijk Uitslagen per jaar en per provincie Lijst van deelnemende partijen 1918 1922 1925 1929 1933 1937 1948 1952 1956 1959 1963 1967 1971 1972 1977 1998 1981 1982 1986 1989 1994 2002 2003 2006 2010 2012 2017 Uitslagen landelijke stromingen Uitslagen naar provincie Uitslagen grote steden Uitslagen naar urbanisatiegraad Grafieken hoofdstromingen landelijk, provincie, grote steden en urbanisatiegraad VoorkeurstemmenLandelijk Referendum Bijgewerkt Drs. J.G. Gosman. Referendumwetten en -wetsvoorstellen Europese Grondwet Oekraïne Wiv (“sleepwet”)Europese verkiezingen Bijgewerkt Kiesrechtcijfers Deelnemende partijen Uitslagen 1979 1984 1989 1994 1999 2004 2009 2014 2019 ZetelverdelingDe Rechterlijke macht Bijgewerkt tot december 1997 Mr. dr. H.-M. Th.D. ten Napel Begripsbepaling Geschiedenis De Republiek en de Bataafse en Franse tijd De negentiende eeuw Lindenbaum-Cohen De Tweede Wereldoorlog De jaren zestig en zeventig Organisatie (Grond)wettelijk kader Onafhankelijkheid Reorganisatie De discussie over constitutionele rechtspraak Toegang Samenstelling Functioneren Internationalisering Juridisering Plaats Rechterlijke besluitvorming Werklast Beeldvorming Varia Vindplaatsen jurisprudentie Vindplaatsen gegevens over de rechterljke macht De sociale wetenschappen en het recht Engelstalige publicatiesPolitieke partijen Bijgewerkt tot maart 1999 Dr. R.A. Koole Politieke partij en partijstelsel Het begrip “politieke partij” Functies van politieke partijen Partijstelsels Algemene literatuur over partijen en partijstelsels Uitwendige geschiedenis van de Nederlandse politieke partijen De liberale partijen De protestantse partijen De katholieke partijen en het CDA De socialistische partijen Verzuiling De Nationaal Socialistische Beweging NSB De Boerenpartij BP De Centrumpartij CP en de Centrumdemokraten CD GroenLinks Ouderenpartijen PVV Maatschappijvisies, beginselprogramma’s en verkiezingsprogamma’s Partijorganisatie Organisatiestructuur Voorzitters en secretarissen sinds 1945 Functioneren van partijen: literatuur Verwante instellingen Wetenschappelijke bureaus Directeuren wetenschappelijke bureaus CDA, PvdA, VVD Vormings- en scholingsorganisaties Jongerenorganisaties Vrouwenorganisaties Raads- en Statenledenorganisaties Midden- en Oosteuropa instituten Overige verwante instellingen Periodieke partijpublicaties Jaarverslagen Websites Partijperiodieken Ledentallen sinds 1945 Partijlidmaatschap Betrouwbaarheid ledentallen Ledentallen vanaf 1946 Wettelijke regelingen Overzicht discussie De partij in het Burgerlijk Wetboek en de Kieswet Partijverboden Directe en indirecte overheidssteun Archief- en documentatie-instellingen Bewaarplaatsen partijarchieven Documentatie-instellingenKiezersonderzoek Bijgewerkt tot augustus 1999 Dr. J.J.M. van Holsteyn en prof. G.A. Irwin Ph. D. Betekenis en analyse van verkiezingen Voorspellingsonderzoek NSS NIPO Inter/View Blijvende zorgen en mogelijke verbeteringen Voorspellingen d.m.v. schaduwverkiezingen (INTOMART) De vragenlijst De procedure Resultaten van schaduwverkiezingen Verklarend onderzoek De periode 1945-1965 De periode 1965-1971 Na 1971 – het Nationaal Kiezersonderzoek (NKO) De steekproef De vragenlijst Panelonderzoek Onderzoek naar non-respons Aanvullende steekproeven Sociale achtergrondkenmerken en partijkeuze Geslacht Leeftijd Religieuze gezindte en kerkbezoek Katholieken Gereformeerden Nederlands Hervormden Kerkbezoek bij gelovige kiezers Niet-gelovigen Sociale klasse Lijpharts verzuilingsmodel Politieke strijdpunten en partijkeuze Ethische vraagstukken Inkomensverschillen KernenergieOnderzoek verkiezingsuitslagen Bijgewerkt tot april 2003 Prof. dr. H.H. van der Wusten Methoden en periodisering Survey-onderzoek en uitslagenonderzoek Periodisering Vorming partijstelsel en aanhang tot 1918 Inleiding Vroege politieke scheidslijnen Kiesrechtuitbreiding, opkomst en partijvoorkeur Hoogtijdagen verzuiling 1918-1963 Inleiding Opkomst Invoering evenredige vertegenwoordiging en vrouwenkiesrecht Rechtsradicalen in het Interbellum Politieke verhoudingen wederopbouwjaren 1946-1963 Electoraat op eigen benen: 1963-heden Inleiding Opkomst De neergang van de katholieke zuil Rechtsradicalen in soorten Vluchtigheid aanhang Lijst Pim Fortuyn Ruimtelijke segmentering kiesgedrag Verschillen tussen typen verkiezingen Verkiezingsdata en kartografieVrouwen en politiek Bijgewerkt tot oktober 2000 Dr. M.H. Leijenaar Inleiding Kiesrecht Politieke participatie Opkomst en partijvoorkeur Voorkeurstemmen Conventionele en protestparticipatie Maatschappelijke participatie Vrouwen en politieke partijen Vertegenwoordiging vrouwen Vrouwenorganisaties SDAP en PvdA LSP, VDB, PvdA, VVD en D66 RKSP, KVP, CHU, ARP en CDA Kleine partijen Vrouwenpartijen Vrouwen in de vertegenwoordigende organen Eerste en Tweede Kamer Europees Parlement Regionaal Provincies Waterschappen Gemeenten Zwarte en migrantenvrouwen Selectie en recrutering burgemeesters en cvdK’s Functioneren Vrouwen in het Openbaar Bestuur Nationaal niveau Kabinetten Vrouwelijke ministers in de media Ministers van Staat Hoge Colleges van Staat Topfuncties ministeries Externe adviesorganen Commissaris van de Koningin Voorzitters van waterschappen Burgemeesters Selectie en recrutering burgemeesters en cvdK’s Wet- en regelgeving Internationale wet- en regelgeving Beleid in Nederland (Auto)biografieën Naslag- en overzichtswerken Archief- en documentatieinstellingenOverzichtswerken en handboeken buitenlands en veiligheidsbeleid Bijgewerkt tot oktober 1998 Drs. A.C. Molenaar Bibliografieën Algemeen Buitenlands beleid tot 1945 Officiele bronnenpublikaties 1813-1940 Tijdens de Tweede Wereldoorlog Bepaalde onderwerpen In relatie tot andere landen Buitenlandse politiek na 1945 Algemeen Bepaalde onderwerpen In relatie tot andere landen Veiligheidsbeleid Europese samenwerking Verenigde Naties Ontwikkelingssamenwerking Mensenrechten, vluchtelingen en asielzoekers Binnenlandse beïnvloedingBuitenlandse betrekkingen Bijgewerkt tot augustus 1993 Prof. dr. A. van Staden 1815-1870 Herstel nationale onafhankelijkheid Koning Willem I Belgische opstand Nasleep Belgische kwestie Twijfel aan nationale identiteit Versterking nationaal zelfvertrouwen Dreiging Napoleon II en Pruisen Luxemburgse kwestie Binnenlandse politiek, opstelling parlement 1870-1914 Pacifisme en legalisme De Boerenoorlog en de opstelling van Kuyper Oplopende internationale spanningen De Eerste Wereldoorlog Neutraliteit op de proef gesteld Inbreuken op Nederlands neutraliteitsstatus Waardoor bleef Nederland buiten de oorlog? Het Interbellum De verhouding tussen Nederland en België Formele aanpassing van de neutraliteitspolitiek Binnenlandse factoren Geest van anti-militarisme Godsdienst, anti-Bolsjewisme en economische crisis Reactie op falen Volkenbond Verklaring vasthouden aan neutraliteitspolitiek De Tweede Wereldoorlog Regering in ballingschap Japanse agressie en Nederlands-Indië, rol Wilhelmina Ideeën internationale orde; Nederlands-Belgische samenwerking 1945-heden Verhouding tot Duitsland Bondgenootschappelijke samenwerking Dekolonisatie Nederlands-Indië Politionele acties Overdracht soevereiniteit; Nieuw-Guinea Statuut Koninkrijk Europese samenwerking Raad van Europa EGKS, EEG, EURATOM Gemeenschappelijke buitenlandse politiek; de EPS Nieuw-Guinea; Suriname; Aruba Oliecrisis; Palestijnse vraagstuk Verbreding en verdieping buitenlandse betrekkingenBuitenlandse Zaken en zijn vertegenwoordigingen Bijgewerkt tot maart 1999 Drs. A.C. Molenaar Historische ontwikkeling ministerie Buitenlandse Zaken Onder Koning Willem I Consulaire vertegenwoordigingen Diplomatieke vertegenwoordigingen Ontwikkelingen na 1848 Eerste Wereldoorlog Interbellum Tweede Wereldoorlog 1945-heden De eerste naoorlogse reorganisatie: 1946 Reorganisatie: 1950 Veranderingen sinds 1950 Directoraat-Generaal Internationale Samenwerking (DGIS) Integratie, heroverweging en herijking Integratie departement en buitenlandse dienst Heroverweging collectieve uitgaven Herijking buitenlandse politiek Nederlanders op belangrijke internationale posten Bijlage: Nederlandse leden Europese Commissie sinds 1952 Bijlage: Ambassadeurs en Permanente VertegenwoordigersNederland in internationale organisaties Bijgewerkt tot maart 2004 Dr. B. Reinalda 1815-1856 Centrale Commissie voor de Rijnvaart Concert van Europa 1856-1919 Publieke internationale unies Haagse Vredesconferentie 1899 Permanente Hof van Arbitrage Tweede Haagse Vredesconferentie (1907) 1919-1945 Volkenbond in de jaren twintig Oslostaten en Volkenbond in de jaren dertig Internationale Arbeidsorganisatie in het Interbellum Permanente Hof van Internationale Justitie Regering in ballingschap en ontwikkeling internationale organisaties Verenigde Naties: eerste twee decennia na WO2 Oprichting VN; Nederlandse oriëntatie op VS Nederlandse Indonesiëpolitiek in de Veiligheidsraad “Uniting for Peace” en de Koreaanse oorlog De omslag in de Nederlandse houding t.o.v. de Veiligheidsraad Nieuw-Guinea in de Veiligheidsraad Internationaal Gerechtshof Een Nederlandse Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen Bretton-Woodsinstellingen IMF en Wereldbank Algemene Overeenkomst inzake Tarieven en Handel Verenigde Naties: tussen jaren zestig en negentig Ontwikkelingshulp en -samenwerking Voedsel en Landbouworganisatie van de VN Ontwapeningsstreven UNIFIL Nederland in de Veiligheidsraad en in UNESCO Nederland en de rechten van de mens Verenigde Naties vanaf de jaren negentig Nederland en de handhaving van de vrede Joegoslavië-Tribunaal en Internationaal Strafhof Nederland herijkt en profileert zich binnen de VN West-Europese samenwerking in de jaren veertig en vijftig Benelux Marshallhulp en OEES Europese Betalingsunie en Bank Internationale Betalingen Raad van Europa EGKS Onderhandelingen Europese Defensiegemeenschap en verdere Europese samenwerking West-Europese en Atlantische samenwerking in de jaren veertig en vijftig Verdrag van Brussel en de Westerse Unie Het Noord-Atlantische Verdrag West-Europese Unie NAVO West-Europese en Atlantische samenwerking vanaf de jaren zestig Van OEES naar OESO Mensenrechtenregime Raad van Europa Benelux niet opgeheven NAVO en Atlantische eenheid West-Europese Unie gereactiveerd Van Conferentie naar Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa Energiehandvest van LubbersUrbanisatie en regionale spreiding Bijgewerkt tot juni 2001 Prof. dr. H.H. van der Wusten Inleiding Zoneringen Knooppunten en verbindingen Stad, stadsgewesten, stedelijk veld Overige bronnenGezin en opvoeding Bijgewerkt tot juni 2000 Dr. C. de Hoog Algemeen Definities Ontwikkelingen van het begrip gezin Statistische trends Statistieken en sociaal onderzoek Algemene studies en documentatie Maatschappelijke context Opvattingen over relaties, opvoeding en seksualiteit Wetgeving Sociale zekerheid Onderzoeksinstituten en instellingen Eerste levensfase Algemeen Intrede in het gezin Geboorte Pleegkinderen Adoptiefkinderen Kinderen in bijzondere situaties Zorg en opvoeding Problemen Transitie Algemeen Het samen jong zijn Opvoeding en gezagsverhoudingen Volwassenheid Zorgvoorzieningen Tweede levensfase Algemeen Partnerkeuze, huwelijk en hertrouwen Relatie tussen partners Taakverdeling partners Juridische en sociale gevolgen echtscheiding Ouderschap Derde levensfase Algemeen Ouderen en huisvesting Sociale relaties van ouderen Gezinsondersteunende zorg SterfteNederlands Katholicisme Bijgewerkt tot oktober 2002 Dr. J.H. Roes en dr. L.G.M. Winkeler Ontwikkelingen tot 1945 Tweederangs burgers in een protestantse republiek Emancipatie en herleving (1795-1890) Staatkundige emancipatie Van herstel naar opbouw Katholieke acties voor identiteit en moderniteit Geloofsverdediging en -verbreiding Disciplinering Partijvorming Stands- en vakorganisaties “Roomsch in alles” Tweede Wereldoorlog Ontwikkelingen na 1945 Herstel en vernieuwing Averechtse uitwerking mandement (1954-1960) Conciliaire hervormingen (1960-1970) Pastorale vernieuwingen Twijfels aan de katholieke zuil Polarisatie en stabilisatie (1970-2001) Bisschoppen en de basis van de Nederlandse kerkprovincie Katholieken en de transformatie van de Nederlandse samenleving Anno 2002 Kwantitatieve gegevens Ledental Participatie Kerkorganisatie Structuur Nederlandse bisschoppen sinds 1853 Kloosterorden en congregaties Overzicht en literatuur Verhouding tussen kerk en staat Adressen Publikaties Instellingen en organisaties Onderzoeksinstituten en documentatiecentraDe protestantse kerken en groepen Bijgewerkt tot november 2002 Prof. dr. G.J. Schutte. Vestiging van het protestantisme Algemene literatuur en hulpmiddelen De Gereformeerde Kerk als publieke kerk De Waalse kerk De getolereerde gezindten ten tijde van de Republiek Remonstrants-Gereformeerden Lutheranen Doopsgezinden Overige groepen Overgangstijd 1795-1813 Negentiende eeuw Algemeen De Nederlandse Hervormde Kerk onder het Algemeen Reglement van 1816 Het Réveil De Afscheiding De Christelijk (Afgescheiden) Gereformeerde Kerk Ledeboerianen, Oud-Gereformeerden en Gereformeerde Gemeenten Vrije Evangelische Gemeenten De Doleantie Overige kerken Protestants Nederland in de twintigste eeuw De Nederlandse Hervormde Kerk tot 1940 De Gereformeerde Kerken Oorlog, bezetting en bevrijding Vernieuwing en verandering Hedendaags protestantisme Alfabetisch overzicht Apostolische beweging Baptisten Christelijke Gereformeerde Kerken Doopsgezinde Broederschap Evangelische Broedergemeente Evangelisch-Lutherse kerk De Gereformeerde Bond Gereformeerde Gemeenten in Nederland en Noord-Amerika Gereformeerde Gemeenten in Nederland Gereformeerde Gemeenten in Nederland buiten synodaal verband Gereformeerde Kerken in Nederland Gereformeerde Kerken in Nederland (Vrijgemaakt) Leger des Heils Nederlands Gereformeerde Kerken Nederlandse Hervormde Kerk Nederlandse Protestanten Bond Oud-Gereformeerde Gemeenten in Nederland Pinksterbeweging/Evangelischen Remonstrantse Broederschap Stichting Vrienden van Dr. H.F. Kohlbrugge Vereniging van Vrijzinnige Hervormden in Nederland Vergadering van Gelovigen Vrije Evangelische Gemeenten Waalse gemeenten Woodbrookers GenootschapDe niet-christelijke gezinden Bijgewerkt tot juni 2002 Prof. dr. H. Knippenberg Niet-christenen van diverse pluimage De Joden Het volk van het Boek De Middeleeuwen: “moordenaars van Christus” en “duivels” Joodse immigratie en joods leven vanaf de 16e eeuw tot 1795. Emancipatie en assimilatie De Tweede Wereldoorlog Naoorlogse ontwikkelingen Hedendaags jodendom De islamieten Overgave aan Allah De eerste islamieten in Nederland Nederland immigratieland Islam in Nederland Hedendaagse islam De hindoes Vele wegen naar de verlossing Kinderen van twee intercontinentale migraties Overige hindoes Hedendaags hindoeïsme De boeddhisten Het achtvoudige pad naar het nirvana Boeddhisme in Nederland “Confucianen”Verzuiling en ontzuiling Bijgewerkt tot maart 1998 Dr. P.J.M. Pennings Zuilen en verzuiling Belang en reikwijdte verzuiling Het begrip “zuil” Uitwendige geschiedenis Inleiding verzuiling De protestantse zuil De katholieke zuil De sociaal-democratische zuil Ontstaan en functies Indicatoren verzuiling Ontstaan ontzuiling Indicatoren ontzuiling Nederland: een speciaal geval? Bronnen voor onderzoekWerkgevers- en werknemersorganisaties Bijgewerkt tot april 2003 Dr. F.H. Tros Globaal overzicht organisaties Gezichtspunten bij bestudering organisaties Werknemersorganisaties algemeen Doelstellingen en activiteiten Organisatie werknemers Werkgeversorganisaties algemeen Doelstellingen en activiteiten Organisatie werkgevers Betekenis van de overheid voor de organisaties Literatuur theorie en algemeen Literatuur werknemersorganisaties. Literatuur werkgeversorganisaties Literatuur arbeidsverhoudingen Opkomst en vroege institutionalisering Vakbonden tot de Eerste Wereldoorlog Gilden De vroegste vakbonden De “Sociale Questie” Opkomst confessionele vakbonden Institutionalisering en groei “moderne” vakbeweging Werkgeversorganisaties tot de Eerste Wereldoorlog Verzuiling werkgevers Discussie over staatsinterventie en zelfregulering Interbellum: ingroei in bestel Groei en centralisering Van strijd naar samenwerking: groei van CAO’s Samenwerking met de overheid Literatuur tot de Tweede Wereldoorlog Literatuur vakbonden Literatuur werkgeversorganisaties Literatuur arbeidsverhoudingen Na de Tweede Wereldoorlog: van dirigisme naar georganiseerde decentralisering Geleide loonpolitiek, crisis en heroriëntatie Concentratie Vakbeweging concentratie Werkgeversorganisatie concentratie Vakbeweging: verzwakking en de-ideologisering Verhoudingen: tussen harmonie en confrontatie Overheid: interventie en terugtreding “Normalisering” in de (semil-)overheidssectoren B1200 Literatuur na de Tweede Wereldoorlog Literatuur werkgeversorganisaties Literatuur werknemersorganisaties Literatuur arbeidsverhoudingen Internationale aspecten Europeanisering Literatuur Europa Mondiale organisaties Multinationale ondernemingen Belemmeringen internationalisering organisaties Toekomst Organisatiegraad en representativiteit Vakbeweging: emancipatie voltooid? Individualisering Aanpassing van CAO’s Ondersteuning van overheid Internationalisering Literatuur toekomst Periodieke informatiebronnenSociale bewegingen Bijgewerkt tot mei 1999 Dr. W.J. van Noort Begrippen en aspecten Begrippen Aspecten Hulpmiddelen Structuur Doelstellingen en ideologie Regime Strategie Interne relaties Externe relaties Ontwikkeling Oorsprong De vier emancipatiebewegingen (1880-1920) Verzuilde bewegingen (1920-1965) Nieuwe sociale bewegingen (1965-1995) Jaren zestig: de oorsprong Jaren zeventig: brede en radicale bewegingen Jaren tachtig: teruggang en matiging Jaren negentig: differentiatie en professionalisering Afzonderlijke sociale bewegingen Categoriale bewegingen Sekse en seksuele voorkeur Leeftijdsfase Etniciteit Arbeid Woonplaats Thematische bewegingen Milieu Internationale solidariteit Vredesbeweging Levensbeschouwing Benaderingen Het Weber-Michels-model De klassieke benaderingen De resource mobilization approach New social movement approach Betekenis Sociale bewegingen, sociale cohesie en de “civil society” Sociale bewegingen, culturele veranderingen en postmaterialismeDag- en weekbladpers Bijgewerkt tot december 2004 Drs. J.G. Gosman. Massamedia Historische ontwikkeling pers Ontstaan van kranten Vrijheid van drukpers Dagbladzegel De voornaamste dagbladen Persbureaus De pers in de Tweede Wereldoorlog Perszuivering Pluriformiteit en concentratie Bedrijfsfonds voor de Pers Gegevens over kranten Oplagecijfers Hoofdredacteuren landelijke dagbladen sinds 1945 Literatuur over dagbladen Gegevens over opinie-weekbladen De belangrijkste opinie-weekbladen Oplagecijfers weekbladen Hoofdredacteuren opinieweekbladen sinds 1945 Literatuur opinieweekbladen Journalisten en journalistiek Journalistenorganisaties Journalistieke verantwoordelijkheid Organisaties van uitgeversRadio en televisie Bijgewerkt tot december 2004 Drs. J.G. Gosman Het ontstaan van de omroep De omroep in de jaren dertig De Tweede Wereldoorlog Herstel De jaren vijftig Overgangsbestel 1965 Omroepwet 1967 Mediawet 1987 Concessiewet Voorstel Mediawet 2006 Mediawet 2008 De toekomst van de publieke omroep Europese Unie Commissariaat voor de Media Mediaraad Wereldomroep NOB, NOS, NPS, NPO en NTR Samenwerking Commerciële omroep Lokale en regionale omroep Teletekst, abonneetelevisie, dagtelevisie Reclame Kijk- en luisteronderzoek Kabel Gegevens omroepen Geschiedenis omroepen Voorzitters Ledenaantal Missie StatusWaarden en normen Bijgewerkt tot december 2001 Dr. J.W. Becker Begripsomschrijvingen Onderzoek Algemene waardeoriëntatie Internationale vergelijking Belangrijke zaken in het leven Materialisme en post-materialisme Geluk en tevredenheid, zorgen en angsten Afzonderlijke waarden Inkomen Solidariteit Overheid Democratie Levensbeschouwing Wetenschap Huwelijk en gezin Vrouwenemancipatie MinderhedenToekomstverkenningen Bijgewerkt tot oktober 2000 Drs. I.J. Schoonenboom Inleiding Bevolking Nationaal Verhoudingen tussen generaties Economie Milieu Natuur Ruimtelijke inrichting Landelijk gebied Internationale dynamiek Nationale dynamiek Onderwijs Arbeid en sociale zekerheid Arbeidsaanbod Tweedeling Sociale zekerheid Volksgezondheid Volkshuisvesting Verkeer en vervoer Energie Shell-scenario’s Nationale energie verkenningen Technologie Quartaire diensten Justitie WaardenCriminaliteit Bijgewerkt tot oktober 2000 Prof. dr. J. Fiselier en drs. L.G.H. Gunther Moor Aard en omvang Inleiding Ontwikkeling geregistreerde criminaliteit Slachtofferenquêtes Self report-enquêtes Literatuur Verschijningsvormen Inleiding Jeugdcriminaliteit Geweldscriminaliteit Vermogenscriminaliteit Drugs Georganiseerde criminaliteit Etnische minderheden Preventie Integraal veiligheidsbeleid Rechtshandhaving Algemeen Politie Regionale organisatie Doelstellingen Politiewet 1993 Inhoudelijke ontwikkelingen Symboolfunctie Integriteit Privatisering Justitie Openbaar Ministerie Strafrechters Vervolging Berechting Tenuitvoerlegging Meerderjarigen Minderjarigen Overige straffen en maatregelen Kosten OnderzoekBureaucratie 1795-1970 Bijgewerkt tot juni 1995 Dr. J.C.N. Raadschelders Inleiding: burger in democratie en bureaucratie Bureaucratie en bureaucratisering Oorsprong term “bureaucratie” Definitie bureaucratie Onderzoek bureaucratisering Literatuur Transformatie rond 1800 en daaraan voorafgaand Middeleeuwen: 1200-1500 Vroeg-moderne tijd 1500-1780 Veranderingen in bestuur 1780-1850 Literatuur Takenpakket overheid Contractie takenpakket 1820-1870 Expansie, reorganisatie en vernieuwing 1870-1970 Ontwikkeling overheidsfinanciën Literatuur Omvang overheid: bureaucratisering Begrip van verambtelijking Verambtelijking overheidsapparaat Literatuur Differentiatie in de overheid en bureaucratisering Rekrutering en carrière: deskundigheid Rekrutering in de vroeg-moderne tijd Professionalisering en rekrutering Specialisatie Literatuur Differentiatie in de overheid en bureaucratisering Onderzoek naar organisatiestructuur Ontstaan departementen Departementale herindelingen Ontwikkeling organisatie-eenheden Literatuur Informatieverwerking en -voorziening Standaardisatie schriftelijke vastlegging Intensivering informatie-uitwisseling Overheidsvoorlichting en informatieverzameling Opnieuw: burger in democratie en bureaucratie Literatuur Bijlage 1: Secretarissen-Generaal vanaf 1862 Bijlage 2: Carrières secretarissen-generaal Binnenlandse Zaken 1813-1940 Bijlage 4: Organisatiestructuur departementen in 1860 en in 1970 Bijlage 3: Begrotingscijfers departementen 1850-1970Departementen Bijgewerkt tot maart 2004 Dr. F.M. van der Meer Inleiding C0200 Fragmentatie en coördinatie Inleiding 2.1 Coördinatiestructuren Interdepartementale taakverdeling Interne organisatie en taken departementen Inleiding 3.1 Interne organisatie departementen Takenpakket departementen Algemene Zaken Binnenlandse Zaken Buitenlandse Zaken Defensie Economische Zaken Financiën Justitie LNV OCW SZW Verkeer en Waterstaat VWS Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu C200 Literatuur Ambtelijk apparaat rijksoverheid Inleiding Omvang en verdeling rijksambtenaren Algemene Bestuursdienst Kwaliteitsbevordering en management development Macht rijksambtenaren Politiek-ambtelijke structuren en verhoudingen Controle op macht Representativiteit en samenstelling Inleiding Man/vrouwverdeling Leeftijd Etnische minderheden Religie LiteratuurDe provincie: bestuur Bijgewerkt tot augustus 1993 Dr. J.C.N. Raadschelders en drs. C.J.N. Versteden Inleiding Kennis over de provincie Uniforme structuur en pluriforme realiteit Aantal provincies Bevolking Ruimtelijk gebruik Betekenis cijfermatige gegevens Literatuur Staatkundige ontwikkeling Gewestelijk bestuur in landsheerlijke tijd Het gewest tijdens de Republiek 1588-1795 Bataafs-Franse Tijd 1795-1813 Het Koninkrijk Literatuur Conclusies Literatuur Juridisch kader Grondwet Provinciewet Organen provincie Provinciale Staten Commissaris van de Koningin Commissies Griffier Literatuur Provinciale taken Ontwikkeling Functies Overzicht Literatuur Provinciale organisatie en omgeving Ambtelijk apparaat Reorganisatie binnenlands bestuur Interprovinciale samenwerking De provincie en de EU Literatuur Provinciale financiën Ontwikkeling provinciale financiën 1960-1989 Ontwikkeling financiën subnationale overheden 1950-1989 Provinciale financiën 1990 in detail LiteratuurFunctionele decentralisatie Bijgewerkt tot december 1997 Mr. dr. G.S.A. Dijkstra en dr. F.M. van der Meer Inleiding Opbouw hoofdstuk Functioneel bestuur en functionele decentralisatie Hoofdvormen Zelfstandig bestuursorgaan Literatuur Bedrijfschap en Productschap Historische ontwikkeling Structuur PBO-bestel Verhouding tot andere overheidslichamen Verantwoording en democratische legitimering Taken en feitelijk functioneren Literatuur Beroepslichamen Historische ontwikkeling Structuur Verantwoording, toezicht en democratische legitimering Taken en feitelijk functioneren Literatuur Niet-grondwettelijke vormen: zelfstandig bestuursorganen Historische ontwikkeling Personeel en organisatie Verhouding tot andere overheidslichamen Verantwoording en democratische legitimering Literatuur Privaatrechtelijke organisaties met publiekrechtelijke bevoegdheden Historische ontwikkeling Structuur Verantwoording en democratische legitimering Literatuur Bijlage: functionele lichamenHet Waterschap Bijgewerkt tot december 2004 Drs. J. Baijens en dr. M. Boogers Inleiding Nederlands waterbeheer gekarakteriseerd Waterschap als functioneel bestuur Uniforme structuur en pluriforme werkelijkheid Taakverdeling waterschap, gemeente, provincie, rijk Waterbeheer in cijfers literatuur Historische ontwikkeling Onstaan en vroegste ontwikkeling Buurschappen Streekwaterschappen Polders Hoogheemraadschappen Consolidatie van instituties 1600-1795 Bataafs-Franse tijd 1795-1813 Koninkrijk 1813-heden Waterkwaliteitszorg Bestuurlijke ontwikkeling: conclusies Literatuur Juridisch kader Nationale wetgeving Kaderrichtlijn Water Waterschapswet Verkiezingen Organen Toezicht Schaalvergroting Integraal waterbeheer Betrokkenheid burger Literatuur Taken Overzicht taken Van sectoraal naar integraal waterbeheer Maatschappelijke en natuurlijke ontwikkelingen Beleidsnota’s Integraal waterbeheer Planinstrumentarium waterbeheer Lokale afstemming Literatuur Waterschapsorganisatie Ambtelijk apparaat: omvang en organisatie Organisatie en reorganisatie Grensoverschrijdende samenwerking Belangenbehartiging technologie en bestuur Literatuur Financiën Waterschapsfinanciën in detail Literatuur Verkiezingen 2008 2015Wetgeving Bijgewerkt tot juli 1998 Mr. dr. G.S.A. Dijkstra Inleiding Typen wetten Wetsbegrip Onderscheid naar rechtsgebied Type wetgever Wetgevingsproces Inleiding Wet in formele zin Grondwet Overige wetten Wetgevingsfamilies Wetgevingsproductie Inleiding Wetten in formele zin Lagere wetgeving De duur van het wetgevingsproces Rechterlijke toetsing Wetsevaluatie Internationale regelgeving Bijlage: Aantal ingediende wetsvoorstellen per kabinetAlgemene Rekenkamer Bijgewerkt tot september 1996 Prof. dr. M.L. Bemelmans-Videc en drs. M.C.A. Blom Een rijke geschiedenis Bourgondisch-Habsburgse periode Generaliteitskamer 1608-1799 Bataafse voorlopers 1814-heden Het onderzoek Taakontwikkeling Rechtmatigheidsonderzoek Informatievoorziening Stimulans Doelmatigheidsonderzoek Organisatie en werkwijze Organisatie Werkwijze Oordelen Publikaties Effecten LiteratuurDe rijksbegroting: openbare financiën Bijgewerkt tot december 2003 Prof. mr. dr. E.F. ten Heuvelhof m.m.v. mr. R.T.C. van der Helm Inleiding Collectieve sector Begripsafbakening Collectieve sector en collectieve voorzieningen Marktmechanisme en budgetmechanisme Publieke sector Begroting Begrotingsfuncties Kenmerken begrotingsstelsel Relatie begrotingsfuncties en -stelsels Het geïntegreerde kas- en verplichtingenstelsel Recente ontwikkelingen Begrotingsnormen Functies Begrotingsnormen uit het verleden Begrotingsnorm en de toekomst Begrotingscyclus Inleiding Eenjarige cyclus Stadia en actoren Procedurele aspecten Administratieve organisatie Inleiding Operatie Comptabel Bestel Nieuwe ontwikkelingen in financieel beheer Scheiding beleid en uitvoering Europese Gemeenschap Inleiding EG-instellingen EG-financiën Verdergaande eenwordingEnglish Language Sources for the Study of Dutch Politics Published: august 1999 Author: prof. dr. R.B. Andeweg with drs. E. Cohen de Lara General Sources Introductory Remarks Bibliographies and Archives Periodicals Surveys of Dutch Political Science Textbooks and General Overviews Political History Political History: General Publication on Particular Periods The Revolt and the Republic The Nazi Occupation and its Aftermath Colonialism and Decolonization Political Institutions Political Institutions: General The Monarchy Government Parliament Judiciary and Politics The Bureaucracy Advisory Bodies Sub-National Government Political Parties The Party System Political Parties: General Individual Political Parties Liberal Parties Religious Parties Socialist Party Green Left Communists Extreme Right Elections The Electoral System Election Campaigns Voting Behaviour and Election Studies European Elections Referendums Mass Media Social Structure and Politics Verzuiling and Consociational Democracy Interest Groups and (Neo-)Corporatism New Social Movements Political Culture Political Culture: General Political Socialisation and Generational Change Political Involvement Value Change Religion Ethnic Minorities and Ethnocentrism Women and Politics Government Policy Financial and Socio-economic Policy Environmental Policy Health Policy Education The Netherlands and the World Foreign and Defense Policy The UN Development Aid and Human Rights The EUDeutschsprachige Quellen Erscheinung: August 2001 Prof. dr. H. Keman und prof. dr. R. Kleinfeld Einleitung Allgemeine Quellen Gesamtdarstellungen Textbücher und öffentliche Quellen Geschichte der Niederlände Überblickswerke Weitere allgemeine titel Niederländische Republik Deutsche Bezatsung Geschichte der Niederlände in Europa Politik in den Niederländen Politische Institutionen Politische Parteien Überblicksdarstellungen Konservatismus Liberalismus Christdemokratie Sozialdemokratie Historische Entwicklung der Niederländischen Parteien Parteiideologie und Herkunft der Parteien Wahlen Öffentliche Meinung und Medien Staat und Öffentliche Verwaltung Gesamtdarstellungen Öffentliche Verwaltung: Gemeinden Öffentliche Verwaltung: Provinzen Gesellschaft und Politik: Versäulung und Entsäulung Politische Kultur und Versäulung / Entsäulung Religion und Versäulung / Entsäulung Sozialstruktur und Versäulung / Entsäulung Interessenverbände Soziale Bewegungen und Zivilgesellschaft Gesellschaft und Politik: Kondordanz und Korporatismus Wandel der niederländischen (neo)korporatistischen Konkordanzdemokratie Politische Sachverständigenberatung Mitbestimmung und Sozialpartnerschaft Entwicklung und Wandel des niederländischen Wohlfahrtsstaates Überblickdarstellungen Soziale Sicherheit Finanzierung, System und Reformpläne Einzelne Soziale Sicherungssysteme Sozialarbeit und sozialpolitische Handlungsfelder Auslanderpolitik Asylpolitik Gesundheitspolitik, Ethik und Politik Wirtschaft und Wirtschaftspolitik Arbeidsmarkt, Tarifpolitik und industrielle Beziehungen Arbeitsrecht Arbeitspolitik Beschäftigungsentwicklung und Arbeitslosigkeit Ausländischer Arbeitnehmer Frauen und Arbeitsmarkt Poldermodell-Diskussion Sonstige Politikfelder Umweltpolitik Bildungspolitik Aussenpolitik der Niederlände Europapolitik Benelux-Beziehungen Deutsch-niederländische Beziehungen Sammelbände und wichtige Einzelpublikationen Weitere Literatur Type hier de titel van de categorie Woonplaats 1870-1914 Pacifisme en legalisme De Boerenoorlog en de opstelling van Kuyper Oplopende internationale spanningen De Eerste Wereldoorlog Neutraliteit op de proef gesteld Inbreuken op Nederlands neutraliteitsstatus Waardoor bleef Nederland buiten de oorlog? Het Interbellum De verhouding tussen Nederland en België Formele aanpassing van de neutraliteitspolitiek Binnenlandse factoren Godsdienst, anti-Bolsjewisme en economische crisis Reactie op falen Volkenbond Verklaring vasthouden aan neutraliteitspolitiek Geest van anti-militarisme De Tweede Wereldoorlog Regering in ballingschap Japanse agressie en Nederlands-Indië, rol Wilhelmina Ideeën internationale orde; Nederlands-Belgische samenwerking 1945-heden Verhouding tot Duitsland Bondgenootschappelijke samenwerking Dekolonisatie Nederlands-Indië Politionele acties Overdracht soevereiniteit; Nieuw-Guinea Statuut Koninkrijk Europese samenwerking Raad van Europa EGKS, EEG, EURATOM Gemeenschappelijke buitenlandse politiek; de EPS Nieuw-Guinea; Suriname; Aruba Oliecrisis; Palestijnse vraagstuk Verbreding en verdieping buitenlandse betrekkingen Bijgewerkt tot augustus 1993 Dr. J.C.N. Raadschelders en drs. C.J.N. Versteden Inleiding Kennis over de provincie Uniforme structuur en pluriforme realiteit Aantal provincies Bevolking Ruimtelijk gebruik Literatuur Staatkundige ontwikkeling Gewestelijk bestuur in landsheerlijke tijd Het gewest tijdens de Republiek 1588-1795 Bataafs-Franse Tijd 1795-1813 Het Koninkrijk Literatuur Juridisch kader Grondwet Provinciewet Organen provincie Provinciale Staten Commissaris van de Koningin Commissies Griffier Literatuur Provinciale taken Ontwikkeling Functies Overzicht Literatuur 1815-1870 Koning Willem I Belgische opstand Nasleep Belgische kwestie Twijfel aan nationale identiteit Versterking nationaal zelfvertrouwen Dreiging Napoleon II en Pruisen Luxemburgse kwestie Binnenlandse politiek, opstelling parlement Provinciale organisatie en omgeving Ambtelijk apparaat Reorganisatie binnenlands bestuur Interprovinciale samenwerking De provincie en de EU Literatuur Provinciale financiën Ontwikkeling provinciale financiën 1960-1989 Ontwikkeling financiën subnationale overheden 1950-1989 Provinciale financiën 1990 in detail Literatuur Conclusies Herstel nationale onafhankelijkheid Inleiding: burger in democratie en bureaucratie Bureaucratie en bureaucratisering Oorsprong term “bureaucratie” Definitie bureaucratie Onderzoek bureaucratisering Literatuur Transformatie rond 1800 en daaraan voorafgaand Middeleeuwen: 1200-1500 Vroeg-moderne tijd 1500-1780 Veranderingen in bestuur 1780-1850 Literatuur Takenpakket overheid Contractie takenpakket 1820-1870 Expansie, reorganisatie en vernieuwing 1870-1970 Ontwikkeling overheidsfinanciën Literatuur Omvang overheid: bureaucratisering Begrip van verambtelijking Verambtelijking overheidsapparaat Literatuur Rekrutering en carrière: deskundigheid Rekrutering in de vroeg-moderne tijd Professionalisering en rekrutering Specialisatie Literatuur Differentiatie in de overheid en bureaucratisering Onderzoek naar organisatiestructuur Ontstaan departementen Departementale herindelingen Ontwikkeling organisatie-eenheden Literatuur Informatieverwerking en -voorziening Standaardisatie schriftelijke vastlegging Intensivering informatie-uitwisseling Overheidsvoorlichting en informatieverzameling Opnieuw: burger in democratie en bureaucratie Literatuur Bijgewerkt tot juni 1995 Dr. J.C.N. Raadschelders Bijlage 4: Organisatiestructuur departementen in 1860 en in 1970 Bijlage 3: Begrotingscijfers departementen 1850-1970 Betekenis cijfermatige gegevens The Electoral System Een rijke geschiedenis Bourgondisch-Habsburgse periode Bijgewerkt tot september 1996 Prof. dr. M.L. Bemelmans-Videc en drs. M.C.A. Blom Generaliteitskamer 1608-1799 Bataafse voorlopers 1814-heden Het onderzoek Taakontwikkeling Rechtmatigheidsonderzoek Doelmatigheidsonderzoek Informatievoorziening Stimulans Organisatie en werkwijze Organisatie Werkwijze Oordelen Publicaties Effecten Literatuur Juridisering Bijgewerkt tot december 1997 Mr. dr. G.S.A. Dijkstra en dr. F.M. van der Meer Inleiding Opbouw hoofdstuk Functioneel bestuur en functionele decentralisatie Onafhankelijkheid Hoofdvormen Zelfstandig bestuursorgaan Literatuur Bedrijfschap en Productschap Historische ontwikkeling Structuur PBO-bestel Verhouding tot andere overheidslichamen Verantwoording en democratische legitimering Taken en feitelijk functioneren Literatuur Beroepslichamen Historische ontwikkeling Structuur Verantwoording, toezicht en democratische legitimering Taken en feitelijk functioneren Literatuur Niet-grondwettelijke vormen: zelfstandig bestuursorganen Historische ontwikkeling Personeel en organisatie Verhouding tot andere overheidslichamen Verantwoording en democratische legitimering Literatuur Privaatrechtelijke organisaties met publiekrechtelijke bevoegdheden Historische ontwikkeling Structuur Verantwoording en democratische legitimering Literatuur Bijlage: functionele lichamen De discussie over constitutionele rechtspraak Toegang Samenstelling Functioneren Internationalisering Plaats Rechterlijke besluitvorming Werklast Varia Vindplaatsen jurisprudentie Vindplaatsen gegevens over de rechterljke macht De sociale wetenschappen en het recht Engelstalige publicaties Reorganisatie Begripsbepaling Geschiedenis De Republiek en de Bataafse en Franse tijd De negentiende eeuw Lindenbaum-Cohen De Tweede Wereldoorlog De jaren zestig en zeventig Organisatie (Grond)wettelijk kader Beeldvorming Zuilen en verzuiling Belang en reikwijdte verzuiling Het begrip “zuil” Uitwendige geschiedenis De protestantse zuil De katholieke zuil De sociaal-democratische zuil Ontstaan en functies Indicatoren verzuiling Indicatoren ontzuiling Electorale dimensie Dimensie secularisatie Politiek-institutionele dimensie Nederland: een speciaal geval? Bronnen voor onderzoek Ontstaan ontzuiling Inleiding verzuiling Inleiding Typen wetten Wetsbegrip Onderscheid naar rechtsgebied Type wetgever Wetgevingsproces Inleiding Wet in formele zin Grondwet Overige wetten Wetgevingsfamilies Wetgevingsproductie Inleiding Wetten in formele zin Bijlage: Aantal ingediende wetsvoorstellen per kabinet Lagere wetgeving De duur van het wetgevingsproces Rechterlijke toetsing Wetsevaluatie Internationale regelgeving Mr. dr. G.S.A. Dijkstra Bijgewerkt tot juli 1998 Uitslag 1958 per provincie Bibliografieën Algemeen