Fractievoorzitters

Laatst bijgewerkt 30 november 2020

Al in de 19e eeuw ontwikkelde zich binnen een groep kamerleden van dezelfde richting of stroming een informeel leiderschap. Geleidelijk aan kwam voor de informele politieke leider de formele fractievoorzitter in de plaats. Vanaf 1945 is in elk geval van iedere fractie de formele voorzitter bekend. Voor de meeste partijen geldt dat de voorzitter van de Tweede-Kamerfractie als de politieke leider beschouwd wordt.

In de regel wordt de lijsttrekker van een partij na de kamerverkiezingen automatisch tot fractievoorzitter gekozen. Onder leiding van een formateur c.q. informateur onderhandelen de fractievoorzitters van enkele grotere partijen vervolgens over de formatie van een nieuw kabinet. Treedt de fractievoorzitter van een coalitiepartij niet toe tot het nieuwe kabinet, dan blijft de betrokkene doorgaans het fractievoorzitterschap vervullen tot de volgende kamerverkiezingen.

In de kamer voeren de fractievoorzitters het woord als het algemene regeringsbeleid onderwerp van beraadslaging uitmaakt. In elk geval debatteren de fractievoorzitters jaarlijks in september bij de algemene politieke beschouwingen met de minister-president over het beleid dat het kabinet in het komende jaar denkt te voeren. In onderstaande tabel staan de fractievoorzitters vermeld van alle partijen, die sinds 1946 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd zijn geweest.

Fractievoorzitters in de Tweede Kamer sedert 1945.

Partij	Periode
50PLUS
H.C.M. Krol	20-09-2012	–	04-10-2013
Drs. N.P.M. Klein	05-10-2013	–	02-06-2014
H.C.M. Krol	23-03-2017	–

50PLUS-Klein (groep-Klein sinds 13-11-2014)
Drs. N.P.M. Klein	02-06-2014	–	23-03-1974

50PLUS-Baay-Timmerman (50PLUS sinds 13-11-2014)
Mw. Baay-Timmerman	02-06-2014	–	10-09-2014
H.C.M. Krol	10-09-2014	–	03-05-2020
Mw. C.M. Van Brenk	03-05-2020	–

Algemeen Ouderen Verbond
H.M. Nijpels-Hezemans	17- 5-1994	–	6- 9-1995
W.J. Verkerk	6- 9-1995	–	31- 3-1998
C.S. van Wingerden	31- 5-1998	–	05-09-1998

Anti-Revolutionaire Partij
Dr. J. Schouten	1946	–	2- 7-1956
Dr. J. Zijlstra	14- 7-1956	–	2-10-1956
Dr. J. A. H. J. S. Bruins Slot	3-10-1956	–	6- 6-1963
H. van Eijsden	6- 6-1963	–	16- 7-1964
J. Smallenbroek	17- 7-1964	–	13- 4-1965
B. Roolvink	14- 4-1965	–	22- 2-1967
Mr. B. W. Biesheuvel	23- 2-1967	–	5- 7-1971
Mr. W. Aantjes	6- 7-1971	–	6-12-1972
Mr. B. W. Biesheuvel	7-12-1972	–	6- 3-1973
Mr. W. Aantjes	7- 3-1973	–	7- 6-1977

Boerenpartij
H. Koekoek	9- 6-1963	–	9- 6-1981

Centrumdemocraten
Drs. J. G. H. Janmaat	14- 9-1989	–	18- 5-1998

Centrumpartij
Drs. J. G. H. Janmaat	16- 9-1982	–	18-10-1984

Christelijk-Historische Unie
Dr. H. W. Tilanus	17- 5-1946	–	5- 6-1963
Mr. H. K. J. Beernink	6- 6-1963	–	4- 4-1967
J. T. Mellema	5- 4-1967	–	31- 7-1968
Drs. A. D. W. Tilanus	1- 8-1968	–	26- 6-1969
J. T. Mellema	27- 6-1969	–	10- 5-1971
Drs. B. J. Udink	11- 5-1971	–	5- 7-1971
Dr. R. J. H. Kruisinga	6- 7-1971	–	26- 7-1971
J. T. Mellema	27- 7-1971	–	31- 3-1972
Drs. A. D. W. Tilanus	1- 4-1972	–	30- 6-1973
Dr. R. J. H. Kruisinga	1- 7-1973	–	7- 6-1977

Christen-Democratisch Appèl
Mr. W. Aantjes	08-06-1977	–	07-09-1977
Mr. A. A. M. van Agt	08-09-1977	–	18-12-1977
Mr. W. Aantjes	19-12-1977	–	6-11-1978
Drs. R. F. M. Lubbers	13-12-1978	–	9- 6-1981
Mr. A. A. M. van Agt	10- 6-1981	–	26- 8-1981
Drs. R. F. M. Lubbers	27- 8-1981	–	3-11-1982
Dr. B. de Vries	4-11-1982	–	21- 5-1986
Drs. R. F. M. Lubbers	22- 5-1986	–	14- 7-1986
Dr. B. de Vries	15- 7-1986	–	13- 9-1989
Drs. R. F. M. Lubbers	14- 9-1989	–	6-11-1989
Mr. drs. L.C. Brinkman	6-11-1989	–	17- 8-1994
Drs. E. Heerma	18- 8-1994	–	26- 3-1997
Mr. J.G. de Hoop Scheffer	27-03-1997	–	1-10-2001
Mr. dr. J.P. Balkenende	1-10-2001	–	11- 7-2002
Drs. M.J.M. Verhagen	11- 7-2002	–	23- 1-2003
Mr.dr. J.P. Balkenende	23- 1-2003	–	27- 5-2003
Drs. M.J.M. Verhagen	27- 5-2003	–	23-11-2006
Mr.dr. J.P. Balkenende	23-11-2006	–	28-02-2007
Drs. P.L.B.A. van Geel	28-02-2007	–	10-06-2010
Drs. M.J.M. Verhagen	10-06-2010	–	12-10-2010
Mr. S. van Haersma Buma	12-10-2010	–	21-05-2019
Drs. P.E. Heerma	21-05-2019	–

ChristenUnie
L.C. van Dijke	13- 3-2001	–	16- 5-2002
Dr. K. Veling	16- 5-2002	–	11-11-2002
Mr. A. Rouvoet	11-11-2002	–	28-02-2007
A. Slob	01-03-2007	–	10-06-2010
Mr. A. Rouvoet	10-06-2010	–	28-04-2011
A. Slob	28-04-2011	–	10-11-2015
Drs. G.J.M. Segers	10-11-2015	–

Communistische Partij van Nederland
G. Wagenaar	1946
H. Gortzak		–	3- 4-1958
P. de Groot	4-1958	–	10- 1963
M. Bakker	11-1963	–	16- 9-1982
Mr. I. Brouwer	17- 9-1982	–	2- 6-1986

D66
Mr. H.A.F.M.O. van Mierlo	23- 2-1967	–	31- 8-1973
Dr. J. C. Terlouw	1- 9-1973	–	10- 9-1981
Mr. L. J. Brinkhorst	11- 9-1981	–	9-12-1982
Drs. M. B. Engwirda	10-12-1982	–	2- 6-1986
Mr. H.A.F.M.O. van Mierlo	2- 6-1986	–	22- 8-1994
Mr. drs. G.J. Wolffensperger	25- 8-1994	–	21-11-1997
Mr. Th.C. de Graaf	21-11-1997	–	6- 5-1998
Dr. E. Borst-Eilers	7- 5-1998	–	14- 5-1998
Mr. Th. C. de Graaf	14- 5-1998	–	23- 1-2003
Mr. B.O. Dittrich	23- 1-2003	–	3-2-2006
Mw. Mr. L.W.S.A.L.B. Van der Laan	3-2-2006	–	23-11-2006
Drs. A. Pechtold	23-11-2006		9-10-2018
Drs. R.A.A. Jetten	9-10-2018	–

Democratisch-Socialisten ’70
Dr. W. Drees jr.	11- 5-1971	–	6- 7-1971
J. J. A. Berger	7- 7-1971	–	13- 5-1973
Dr. W. Drees jr.	14- 5-1973	–	19- 8-1977
R. E. F. M. Nijhof	24- 8-1977	–	9- 6-1981

DENK
Drs. T. Kuzu	23-03-2017	–	21-03-2020
Drs. F. Azarkan MSc	21-03-2020	–

Evangelische Volkspartij
C. Ubels-Veen	16- 9-1982	–	2- 6-1986

Forum voor Democratie
Dr. Th.H.Ph. Baudet	23-03-2017	–

Gereformeerd Politiek Verbond
P. Jongeling	6- 6-1963	–	7- 6-1977
Dr. A. J. Verbrugh	8- 6-1977	–	9- 6-1981
G. J. Schutte	10- 6-1981	–	14- 2-2001
E. van Middelkoop	14-02-2001	–	12-03-2001

GroenLinks
Mw. drs. M.B.C. Beckers-de Bruijn	14- 9-1989	–	20- 4-1993
P. Lankhorst	20- 4-1993	–	17- 5-1994
P. Rosenmöller	17-5-1994	–	26-11-2002
Mw. mr. F. Halsema	26-11-2002	–	16-12-2010
Mw. drs. J.C.M. Sap	16-12-2010	–	05-10-2012
Drs. A. van Ojik	08-10-2012	–	12-05-2015
J.F. Klaver	12-05-2015	–

Groep-Aarden
Drs. J. M. Aarden	27- 2-1968	–	10- 5-1971

Groep-Van As
G.P. van As	16-8-2006	–	30-11-2006

Groep-Bontes
Drs. L. Bontes	29-10-2013	–	23-03-2017

Groep-Brinkman
H. Brinkman	20-03-2012	–

Groep-Van Schijndel
Mr. drs. A.J.H.W. Van Schijndel	07-09-2006	–	22-11-2006

Groep-Goedhart
F. J. Goedhart	14- 5-1970	–	10- 5-1971

Groep-Gortzak
H. Gortzak	4- 4-1958	–	19- 3-1959

Groep-Harmsen
E. J. Harmsen	27- 6-1968	–	10- 5-1971

Groep-Houwers
Drs.J. Houwers	24-03-2015	–	23-03-2017

Groep-Huijsen
J. Huijsen	30- 3-1976	–	7- 6-1977

Groep-Janmaat
Drs. J. G. H. Janmaat	18-10-1984	–	2- 6-1986

Groep-De Jong
J. H. de Jong	13- 9-1971	–	6-12-1972

Groep-De Jong
W.E. de Jong	7-10-2002	–	22- 1-2003

Groep-Kronenburg
Mr. H. Ch. J. M. Kronenburg	12-12-1968	–	10- 5-1971

Groep-Kuzu/Öztürk
T. Kuzu	18 -11-2014	–	23-03-2017

Groep-Lazrak
A. Lazrak	4- 2-2004	–	22-11-2006

Groep-Monasch
J.S. Monasch	07-11-2016	–	23-03-2017

Groep-Nawijn
Mr. H.P.A. Nawijn	23-6-2005	–	22-11-2006

Groep-Nijpels
H.M. Nijpels-Hezemans	6- 9-1995	–	18- 5-1998

Groep-Nooteboom
Drs. G. Nooteboom	22- 6-1976	–	7- 6-1977

Groep-Ockels
M.J. Ockels	21- 9-1993	–	16- 5-1994

Groep-Van Oudenallen
Mw. H.F.M. van Oudenallen	7-7-2006	–	22-11-2006

Groep-Scholten
Mr. J. N. Scholten	18- 4-1985	–	2- 6-1986

Groep-Scholten-Dijkman
Mr. J. N. Scholten	8-12-1983	–	18- 4-1985

Groep-Van der Spek
A. G. van der Spek	21- 1-1986	–	2- 6-1986

Groep-Verkerk
W.J. Verkerk	31- 5-1995	–	6- 9-1995

Groep-Voogd
P. Voogd	13-12-1966	–	22- 2-1967

Groep-Wagenaar
Drs. A. H. D. Wagenaar	23- 4-1985	–	2- 6-1986

Groep-Wilders
G. Wilders	3-9-2004	–	22-11-2006

Groep-Van Wingerden
C.S. van Wingerden	31- 5-1995	–	6- 9-1995

Groep-Wijnschenk
H.H.R. Wijnschenk	13-11-2002	–	22- 1-2003

Hendriks
Th.J.M. Hendriks	11-10-1994	–	18- 5-1998

Katholieke Nationale Partij
Ch. J. I. M. Welter	27- 7-1948	–	6-11-1956

Katholieke Volkspartij
Mr. C. P. M. Romme	4- 6-1946	–	13- 6-1961
W. J. Andriessen	13- 6-1961	–	2-10-1961
Dr. W. L. P. M. de Kort	2-10-1961	–	10-12-1963
Drs. W. K. N. Schmelzer	10-12-1963	–	10- 5-1971
Dr. G. H. Veringa	11- 5-1971	–	31-12-1971
Mr. F. H. J. J. Andriessen	1- 1-1972	–	7- 6-1977

Leefbaar Nederland
Mr. F. Teeven	16- 5-2002	–	22- 1-2003

Lid-Van Kooten-Arissen
Mw. F.M. van Kooten-Arissen	16-07-2019	–

Lijst Pim Fortuyn
M. Herben	16- 5-2002	–	28- 8-2002
H.H.R. Wijnschenk	28- 8-2002	–	16-10-2002
M. Herben	16-10-2002	–	4-10-2004
G.P. van As	4-10-2004	–	16-8-2006
M. Herben	16-8-2006	–	30-11-2006

Nederlandse Middenstandspartij
A. W. te Pas	11- 5-1971	–	6-12-1972

Pacifistisch Socialistische Partij
N. v.d. Veen	20- 3-1959	–	10- 5-1962
H. J. Lankhorst	10- 5-1962	–	31- 5-1969
Drs. H. Wiebenga	3- 6-1969	–	6-12-1972
Dr. B. van der Lek	7-12-1972	–	15- 1-1978
A. G. van der Spek	16- 1-1978	–	02-06-1986
A. C. van Es	02-06-1986	–	13- 9-1989

Partij van de Arbeid
Mr. M. van der Goes van Naters	1946	–	1-1951
Mr. L. A. Donker	1-1951	–	9-1952
Mr. J. A. W. Burger	9-1952	–	25- 9-1962
Dr. ir. A. Vondeling	25- 9-1962	–	13- 4-1965
Drs. G. M. Nederhorst	14- 4-1965	–	22- 2-1967
Drs. J. M. den Uyl	23- 2-1967	–	10- 5-1973
Drs. E. van Thijn	15- 5-1973	–	15- 1-1978
Drs. J. M. den Uyl	16- 1-1978	–	10- 9-1981
W. Meijer	11- 9-1981	–	16- 9-1982
Drs. J. M. den Uyl	16- 9-1982	–	21- 7-1986
W. Kok	21- 7-1986	–	5-11-1989
Drs. M. A. M. Wöltgens	5-11-1989	–	16- 5-1994
W. Kok	17- 5-1994	–	22- 8-1994
Drs. J. Wallage	30- 8-1994	–	6- 5-1998
W. Kok	7- 5-1998	–	14- 5-1998
Drs. J. Wallage	14- 5-1998	–	10- 7-1998
Drs. A.P.W. Melkert	10- 7-1998	–	16- 5-2002
J. van Nieuwenhoven	16- 5-2002	–	19-11-2002
Drs. W.J. Bos	19-11-2002	–	28-2-2007
J. Tichelaar	28-2-2007	–	22-1-2008
Mw. M. Hamer (wnd.)	22-1-2008	–	22-4-2008
Mw. M. Hamer	22-4-2008	–	10-06-2010
J. Cohen	10-06-2010	–	20-02-2012
Ir. J.R.V.A. Dijsselbloem (wnd.)	20-02-2012	–	20-03-2012
Ir. D.M. Samsom	20-03-2012	–	12-12-2016
Drs. A.H. Kuiken	12-12-2016	–	23-03-2017
Dr. L.F. Asscher	23-03-2017	–

Partij van de Vrijheid
Dr. S. E. B. Bierema	4- 6-1946	–	27- 7-1948

Partij voor de Dieren
Mw. M.L. Thieme	30-11-2006	–	24-01-2012
Mw. E. Ouwehand	24-01-2012	–	20-09-2012
Mw. M.L. Thieme	20-09-2012	–	9-10-2018
Mw. E. Ouwehand (tijdelijke vervanging wegens ziekte van Mw. M.L. Thieme)	9-10-2018	–	05-02-2019
Mw. M.L. Thieme	05-02-2019

Partij voor de Vrijheid
G. Wilders	23-11-2006	–

Politieke Partij Radikalen
Drs. J. M. Aarden	11- 5-1971	–	6-12-1972
Dr. mr. B. de Gaay Fortman	1-12-1972	–	1- 6-1977
Drs. M. B. C. Beckers-de Bruijn	8- 6-1977	–	14- 9-1989

Reformatorische Politieke Federatie
M. Leerling	10- 6-1981	–	16- 5-1994
L.C. van Dijke	17- 5-1994	–	13- 3-2001

Rooms Katholieke Partij Nederland
K. Beuker	7-12-1972	–	7- 6-1977

Socialistische Partij
J.G.C.A. Marijnissen	17- 5-1994	–	20- 6-2008
Mw. dr. A.C. Kant	20- 6-2008	–	4-3-2010
E.G.M. Roemer	04-03-2010	–	13-12-2017
Mw. L.M.C. Marijnissen	3-12-2017	–	1

Staatkundig Gereformeerde Partij
Ds. P. Zandt	1946	–	2-10-1961
Ir. C. N. van Dis	2-10-1961	–	10- 5-1971
Ds. H. G. Abma	11- 5-1971	–	9- 6-1981
Ir. H. van Rossum	10- 6-1981	–	21- 5-1986
Ir. B. J. van der Vlies	22- 5-1986	–	10-06-2010
Mr. C.G. van der Staaij	10-06-2010	–

Unie 55+
H.A. Leerkes	17- 5-1994	–	18- 5-1998

Verdonk
Mw. M.C.F. Verdonk	14-9-2007	–	17-06-2010

Van Haga
Ir. W.R. (Wybren) van Haga	24-09-2019	–	30-11-2020

Verkerk
W.J. Verkerk	31- 3-1998	–	18-05-1998

Volkspartij voor Vrijheid en Democratie
Mr. P. J. Oud	27- 7-1948	–	6- 6-1963
R. Zeegering Hadders	6- 6-1963 (waarne-mend)	–	2- 7-1963
Mr. E. H. Toxopeus	2- 7-1963	–	1- 9-1963
Mr. W. J. Geertsema	1- 9-1963	–	11- 3-1966
Mr. E. H. Toxopeus	12- 3-1966	–	30- 9-1969
Mr. W. J. Geertsema	1-10-1969	–	5- 7-1971
H. Wiegel	20- 7-1971	–	18-12-1977
Mr. J. G. Rietkerk	19-12-1977	–	9- 6-1981
H. Wiegel (geen lid T.K.)	10- 6-1981	–	24- 8-1981
H. Wiegel	25- 8-1981	–	19- 4-1982
Drs. E. H. T. M. Nijpels	20- 4-1982	–	8- 7-1986
Dr. ir. J. J. C. Voorhoeve	8- 7-1986	–	01-05-1990
Mr. drs. F. Bolkestein	1- 5-1990	–	30- 7-1998
H.F. Dijkstal	30- 7-1998	–	16- 5-2002
Drs. G. Zalm	16- 5-2002	–	27- 5-2003
J.J. van Aartsen	27- 5-2003	–	8-3-2006
W.I.I. van Beek	8-3-2006	–	29-6-2006
Drs. M. Rutte	29-6-2006	–	07-10-2010
Drs. S.A. Blok	07-10-2010	–	20-09-2012
Drs. M. Rutte	20-09-2012	–	01-11-2012
Drs. H. Zijlstra	01-11-2012	–	23-03-2017
Drs. M. Rutte	23-03-2017	–	13-10-2017
Drs. H. Zijlstra (waarnemend)	13-10-2017	–	24-10-2017
Dr. K.H.D.M. (Klaas) Dijkhoff	24-10-2017	–

CompendiumPolitiek.nl

Fractievoorzitters