beëdigd	05-11-2012
ontslag aangeboden	14-03-2017 (reguliere Tweede Kamerverkiezingen)
afgetreden	26-10-2017
zittingsduur kabinet	1785 dagen

Formatie
13-09-2012	Verkenner	H.G.J. Kamp	VVD
20-09-2012	Informateurs	H.G.J. Kamp drs. W.J. Bos	VVD PvdA
31-10-2012	Formateur	drs. M. Rutte (VV)	VVD

(zie hieronder voor bijzonderheden over deze kabinetsformatie)

Samenstelling kabinet
ministers:	7 VVD, 6 PvdA
staatssecretarissen:	3 VVD, 4 PvdA

Ministers
MP	Drs. M. Rutte	VVD
Vice-MP	Dr. L.F. Asscher	PvdA
AZ	Drs. M. Rutte (zie MP)	VVD
BZK	Dr. R.H.A. Plasterk	PvdA
BtZ	Drs. F.C.G.M. Timmermans (05-11-2012 – 17-10-2014) Reden aftreden: benoeming tot vice-voorzitter van de Europese Commissie Drs. A.G. Koenders (17-10-2014 -26-10-2017)	PvdA PvdA
D	J.A. Hennis-Plasschaert (05-11-2012 – 3-10-2017) Reden aftreden: politiek verantwoordelijk voor een mortierongeluk in Mali waarbij 2 militairen omkwamen en 1 militair zwaar gewond werd. De veiligheidsrisico’s zouden onvoldoende zijn onderkend. dr. K.H.D.M. Dijkhoff (4-10-2017 -26-10-2017)	VVD   VVD
EZ	H.G.J. Kamp	VVD
Fin	Ir. J.R.V.A. Dijsselbloem	PvdA
I&M	Drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus	VVD
OCW	mevr. Dr. M. Bussemaker	PvdA
SZW	Dr. L.F. Asscher	PvdA
VWS	mevr. Drs. E.I. Schippers	VVD
V&J	Mr. I.W. Opstelten (05-11-2012 – 09-03-2015) Reden aftreden: het onjuist informeren van de Tweede Kamer over een deal met de crimineel Cees H. in 2001 Mr. G.A. van der Steur (20-03-2015 – 26-01-2017) Reden aftreden: gebrek aan vertrouwen bij een groot deel van de Tweede Kamer na nieuwe onthullingen over een deal met de crimineel Cees H. in 2001 Drs. S.A. Blok (27-01-2017 – 26-10-2017)	VVD VVD VVD
ZP	mevr. Drs. E.M.J. Ploumen	PvdA
ZP	Drs. S.A. Blok (05-11-2012 – 27-01-2017) (Wonen en Rijksdienst) Reden aftreden: benoeming tot minister van Veiligheid en Justitie. Wonen en Rijksdienst valt sinds 27-01-2017 onder minister Plasterk van BZK.	VVD

Staatssecretarissen
EZ	Dr. C.J. Verdaas (05-11-2012 – 06-12-2012) Reden aftreden: onregelmatigheden bij declaraties voor woon- werkverkeer als lid van Gedeputeerde Staten Gelderland mevr. S.A.M. Dijksma (18-12-2012- 03-11-2015) Reden aftreden: benoeming tot staatssecretaris Infrastructuur en Milieu Ir. M.H.P. van Dam (03-11-2015 -01-09-2017) Reden aftreden: benoeming tot lid van de Raad van Bestuur van de NPO	PvdA PvdA   PvdA
Fin	Mr. Drs. F.H.H. Weekers (05-11-2012 – 30-01-2014) Reden aftreden: ontbrekend draagvlak in de Tweede Kamer tijdens een debat over problemen bij de Belastingdienst met de uitbetaling van toeslagen. Ir. E.D. Wiebes MBA (04-02-2014 – 26-10-2017)	VVD VVD
I&M	mevr. W.J. Mansveld (05-11-2012 – 28-10-2015) Reden aftreden: het eindrapport van de enquêtecommissie Fyra. mevr. S.A.M. Dijksma (03-11-2015 – 26-10-2017)	PvdA PvdA
OCW	Drs. S. Dekker	VVD
SZW	mevr. Drs. J. Klijnsma	PvdA
V&J	Mr. F. Teeven (05-11-2012 – 09-03-2015) Reden aftreden: het onjuist informeren van de Tweede Kamer overeen deel met de crimineel Cees H. in 2001 Mr. dr. K.H.D.M. Dijkhoff (20-03-2015 – 26-10-2017)	VVD VVD
VWS	Drs .M.J. van Rijn	PvdA

ZETELAANTAL

Het aantal zetels van de regeringspartijen VVD en PvdA in de Tweede Kamer bedroeg bij aanvang 79 zetels (53%). Na het vertrek van 3 kamerleden uit de PvdA-fractie (de groep Kuzu/Öztürk en groep Monasch), het royeren door de VVD van het kamerlid Drs. J. Houwers bedraagt de steun 75 zetels (50%).

DE FORMATIE

Over de formatie van het tweede kabinet Rutte verscheen in 2016: P. Bovend’Eert, C.C. van Baalen en A. van Kessel, Zonder Koningin, Elsevier, Amsterdam, 2016.

Zie over de samenwerking tussen VVD en PvdA in deze periode: W. Borgman en M. van Weezel, Vrienden tegen wil en dank, Uitgeverij Balans, mei 2018.

Kamp: verkenner

Op donderdag 13 september, één dag na de verkiezingen, sprak de voorzitter van de Tweede Kamer, mw. Verbeet, met de fractievoorzitters. Op voorstel van de leider van de grootste partij, Rutte (VVD, demissionair minister-president), werd H.G.J. Kamp (demissionair minister SZW, VVD) aangesteld als ‘verkenner’. Kamp onderzoekt als zodanig wie tot informateur(s) kunnen worden benoemd en met welke opdracht. Het is de bedoeling dat de verkenner woensdag 19 september zijn voorstel zal presenteren. De Kamer debatteert een dag later over de verkiezingsuitslag en over de formatie van een kabinet.

De Koningin, die formeel geen rol mer speelt bij de formatie, ontving donderdag 13 september toch haar vaste adviseurs: de voorzitters van de beide Kamers en de vice-voorzitter van de Raad van State.

Op dinsdag 18 september bracht Kamp zijn verslag aan de Tweede Kamer uit. Hij adviseerde daarin de mogelijkheid van een kabinet van VVD en PvdA te onderzoeken. Zie: Bijlage 33.410, Handelingen Tweede Kamer, 2012-2013, nr. 1. 

Kamp en Bos informateur

Donderdag 20 september benoemde de Tweede Kamer H.G.J. Kamp (VVD) en drs. W.J. Bos (PvdA) tot informateur. Zij dienen de mogelijkheid te onderzoeken van een stabiel kabinet gevormd door VVD en PvdA. Zij worden bijgestaan door drs. S.A. Blok (VVD) en Ir. J.R.V.A. Dijsselbloem (PvdA). Tijdensdat debat werd een aantal moties ingediend. Een motie-Pechtold (D66) over de openbaarheid van het “informatiedossier” na afronding van de opdracht werd met algemene stemmen aangenomen, zie: Bijlage 33.410, Handelingen Tweede Kamer, 2012-2013, nr. 4.

Voor de duur van de periode waarin hij als informateur optreedt zullen de parlementaire verplichtingen van Kamp worden waargenomen door staatssecretaris De Krom (SZW).

Op 27 september ontstond in de Tweede Kamer enige commotie n.a.v. het bezoek van Kamervoorzitter Van Miltenburg aan de Koningin. Zij zou daar, zonder de Kamer daarover te hebben ingelicht, een gesprek van de informateurs met de Koningin hebben voorgesteld. Na een gesprek met de fractievoorzitters verklaarde Van Miltenburg dat zij bij haar kennismakingsgesprek met de informateurs had afgesproken dat de informateurs een beleefdheidsbezoek zouden brengen aan de Koningin. Nóch het tijdpad van de informatie, nóch de inhoud van de informatie zouden aan de orde komen bij dat gesprek van de informateurs met de Koningin. Zie: Bijlage 33.410, Handelingen Tweede Kamer, 2012-2013, nr. 11. 

Op maandag 1 oktober maakten de beide informateurs bekend dat er overeenstemming was bereikt over voorstellen tot wijziging van de begroting voor 2013. Voor een overzicht van die voorstellen, zie: Bijlage 33.410, Handelingen Tweede Kamer, 2012-2013, nr. 12. 

Op 29 oktober bereikten de beide partijen een volledig akkoord: Bruggen slaan, zie het eindverslag van de informateurs: Bijlage 33.410, Handelingen Tweede Kamer, 2012-2013, nr. 15. 

Rutte formateur

Op 31 oktober werd M. Rutte (VVD) door de Kamer benoemd tot formateur.

Op 5 november werd het kabinet-Rutte II beëdigd.

Zie over de formatie van het kabinet-Rutte II: C. Rotteveel Mansveld (red.), Het nieuwe formeren : terugblik op de formatie van het kabinet-Rutte II, Den Haag : Montesquieu Instituut, Montesquieu-reeks 3, 2013. 

 

TAAKVERDELING KABINET

Vooraf

De staatssecretaris treedt op in de gevallen waarin de minister het nodig acht en met inachtneming van diens aanwijzingen. De taken waarmee de staatssecretaris is belast, worden vastgesteld door de minister voor wiens departement de staatssecretaris is benoemd. Bij de minister berusten al die taken die niet zijn opgedragen aan de staatssecretaris.

Algemene Zaken

De minister-president is tevens minister van Algemene Zaken.

De vice-minister-president is de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

De minister-president is voorzitter van de rijksministerraad, van de ministerraad en van de onderraden en ministeriële commissies; hij is lid van de Europese Raad en coördineert de voorbereiding daarvan.

Buitenlandse Zaken

De minister van Buitenlandse Zaken is verantwoordelijk voor het Nederlandse buitenlands beleid, inclusief de Europese agenda van het kabinet en het internationaal cultuurbeleid.

De minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking is belast met alle aangelegenheden op het terrein van internationale handel. Voorts is zij verantwoordelijk voor ontwikkelingssamenwerking, inclusief de millennium ontwikkelingdoelen. Tenslotte coördineert zij het internationale milieu- en klimaatbeleid (incl. klimaatfinanciering).

Veiligheid en Justitie

De minister van Veiligheid en Justitie is verantwoordelijk voor de politie, het openbaar ministerie, de rechterlijke macht, de brandweer, grensbewaking, terrorismebestrijding, de NCTV, rampenbestrijding en crisisbeheersing, het beleid inzake nationale veiligheid, het drugsbeleid, veiligheidshuizen, internationale justitiële samenwerking, contacten kerkgenootschappen en de rechtspleging.

De staatssecretaris is binnen de grenzen van het door de minister vastgestelde beleid in het bijzonder belast met:

telkens met inbegrip van de bijbehorende wetgeving en met inbegrip van de met de uitvoering van het beleid op deze terreinen belaste dienstonderdelen van het Ministerie van Veiligheid en Justitie.

De staatssecretaris voert in het buitenland voor de aangelegenheden op het terrein van het immigratie- en asielbeleid de titel: Minister.

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor de interbestuurlijke verhoudingen (incl. de samenhang in de verschillende decentralisatieoperaties op de specifieke beleidsterreinen), de financiën van de mede?overheden, de gemeentelijke herindelingen, constitutionele zaken, de arbeidsvoorwaarden in de collectieve sector, de normering topinkomens, de rechtspositie van politieke ambtsdragers, partijfinanciering, Koninkrijksrelaties, de AIVD, informatievoorziening openbare sector (incl. gemeentelijke basisadministratie en paspoorten) en burgerschap.

De minister voor Wonen en Rijksdienst is belast met alle aangelegenheden op het terrein van wonen en bouwen, het rijksvastgoed (incl. het Rijksvastgoed- en Ontwikkelingsbedrijf), de rijksdienst, de algemene bestuursdienst, de doorlichting van zelfstandige bestuursorganen en de beperking regeldruk burgers. Op het gebied van de organisatorische aspecten van de rijksdienst en de centralisatie van de bedrijfsvoering van de rijksdienst heeft de minister voor Wonen en Rijksdienst doorzettingsmacht. Sinds 27-01-2017 valt dit onderdeel onder BZK.

Financiën

De minister van Financiën is verantwoordelijk voor de rijksbegroting, de thesaurie en financiële markten, de financiële sector (incl. banken en verzekeringen) en het Europees en internationaal monetair beleid. Voorbereiding van en deelname aan de Begrotingsraad van de Europese Unie behoort bij de taken van Financiën.

De staatsecretaris is binnen de grenzen van het door de minister vastgestelde beleid in het bijzonder belast met:

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is verantwoordelijk voor het middelbaar beroepsonderwijs, het hoger onderwijs (incl.studiefinanciering/leenstelsel en het wetenschapsbeleid en wetenschappelijk onderzoek 1e geldstroom), volwasseneneducatie het lerarenbeleid en lerarenopleidingen, cultuur, emancipatie, de erfgoedinspectie en het bibliotheek- en letterenbeleid.

De staatssecretaris is binnen de grenzen van het door de minister vastgestelde beleid in het bijzonder belast met:

De verantwoordelijkheid van de staatssecretaris omvat ook de begrotingsverantwoordelijkheid en het toezicht van de Inspectie op deze terreinen, EU-zaken en OJC-zaken, alsmede de verantwoordelijkheid voor aangelegenheden die direct met die terreinen zijn verbonden.

De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap kan voorts met andere door de minister aan te wijzen onderwerpen worden belast.

Defensie

De minister van Defensie is verantwoordelijk voor het politiek en militair beleid.

Infrastructuur en Milieu

De minister van Infrastructuur en Milieu is verantwoordelijk voor alle aangelegenheden op het terrein van weginfrastructuur, scheepvaart, ruimtelijke ordening (omgevingsrecht) en water.

De staatssecretaris is binnen de grenzen van het door de minister vastgestelde beleid in het bijzonder belast met de behandeling van de aangelegenheden betreffende:

De staatssecretaris voert in het buitenland de titel: Minister.

Economische Zaken

De minister van Economische Zaken is verantwoordelijk voor het macro-economisch beleid, het Europees economisch beleid, het innovatiebeleid, het topsectoren- en industriebeleid, het energiebeleid, het marktordenings- (waaronder PBO’s en aanbesteden), mededinging- en consumentenbeleid, ondernemerschap en MKB, beperking regeldruk bedrijfsleven en ICT, telecommunicatie, post en statistiek.

De staatssecretaris van Economische Zaken is binnen de grenzen van het door de Minister van Economische Zaken vastgestelde beleid in het bijzonder belast met:

De staatssecretaris voert in de internationale contacten, die hij bij de behartiging van de onderdelen a t/m d heeft, de titel: Minister voor Landbouw.

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is verantwoordelijk voor het algemeen sociaal-economisch beleid en begrotingsbeleid, het inkomensbeleid, het arbeidsmarktbeleid (incl. arbeidsmigratie en vrij verkeer werknemers), de ontslagregelingen, de participatie van jongeren, de arbeidsverhoudingen (incl. uitvoeringstaken arbeidsvoorwaardenwetgeving), de werknemersverzekeringen (WW, WAO, WIA), kindregelingen (AKW, TOG), kinderopvang, toezicht en inspectie, integratie, inburgering, arbeidsomstandigheden en inspectie en gelijke behandeling van werknemers.

De staatssecretaris is binnen de grenzen van het door de minister vastgestelde beleid in het bijzonder belast met:

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is verantwoordelijk voor het algemeen financieel beleid inzake de zorg (betaalbaarheid en toegankelijkheid), de Zorgverzekeringswet (Zvw), zorgtoeslag en pakketbeheer, de curatieve zorg, de GGZ, genees- en hulpmiddelen, beroepen en opleiding, arbeidsmarktbeleid, preventie binnen de cure, gezondheidsbescherming, medische (bio-)technologie, infectieziektebestrijding, kwaliteitsbeleid, sportbeleid, medisch-ethische vraagstukken, toezicht (inspecties), kennis- en informatie-infrastructuur,

De staatssecretaris is binnen de grenzen van het door de minister vastgestelde beleid in het bijzonder belast met:

Voorts coördineert de staatssecretaris de decentralisatie van het jeugdbeleid.

VERVANGINGSREGELING

Bij Koninklijk Besluit nr. 12.002595 (gewijzigd bij besluit van 27 juni 2013, nr. 13.001343) is de vervanginsregeling voor het kabinet-Rutte II vastgesteld. Die regeling geldt voor de vervanging van een minister die tijdelijk afwezig is.

Hoofdregel is, dat een minister vervangen wordt door de staatssecretaris van hetzelfde ministerie voor zover en voor zolang de minister in de gelegenheid is om de staatssecretaris aanwijzingen te geven. De staatssecretaris kan in die gevallen met raadgevende stem aan de vergadering van de ministerraad deelnemen. Als de staatssecretaris niet als vervanger kan optreden (doordat ook hij afwezig is, of het ministerie geen staatssecretaris heeft, of de minister geen aanwijzingen kan geven aan de staatssecretaris) dan wordt de minister vervangen door een andere minister. Daarbij geldt de volgende regeling:

Minister	Vervanger
Minister-President, Minister van Algemene Zaken	Mr. dr. L.F. Asscher
Buitenlandse Zaken	Mw. drs. E.M.J. Ploumen en bij dier afwezigheid door mw. J.A. Hennis-Plasschaert
Veiligheid en Justitie	Dr. R.H.A. Plasterk
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties	Drs. S.A. Blok
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap	Mw. drs. E.I. Schippers
Financiën	H.G.J. Kamp
Defensie	Drs. F.C.G.M. Timmermans
Infrastructuur en Milieu	Mr. dr. L.F. Asscher
Economische Zaken	Ir. J.R.V.A. Dijsselbloem
Sociale Zaken en Werkgelegenheid	Mw. drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus
Volksgezondheid, Welzijn en Sport	Mw. dr. M. Bussemaker
ZP: Buitenalndse handel en ontwikkelingssamenwerking	Drs. F.C.G.M. Timmermans en bij diens afwezigheid door H.G.J. Kamp
ZP: Wonen en rijksdienst	Dr. R.H.A. Plasterk

Als deze regeling niet kan worden toegepast doordat ook de vervanger afwezig is, dan wordt de minister vervangen door de Minister-President.

Als die er ook niet is vervangt mr. dr. L.F. Asscher de minister.

Als ook die afwezig is, dan vervangt de oudst aanwezige minister in jaren.