Inrichting
De Provinciale Staten staan aan het hoofd van de provincie (artikel 125, lid 1 Grondwet). In de Provinciewet wordt dit nader geregeld. Hoofdstuk II van de Provinciewet gaat over de Provinciale Staten. Provinciale Staten vormen de volksvertegenwoordiging op provinciaal niveau (artikel 7 Provinciewet). Het aantal Statenleden per provincie is afhankelijk van het aantal inwoners van de provincie (artikel 8 Provinciewet). Na de verkiezingen in maart 2007 zijn de aantallen veranderd.
Overzicht van aantal zetels van Provinciale Staten per provincie, vanaf 2007.
|
Provincie |
vanaf 2007 |
vóór 2007 |
|---|---|---|
|
Groningen |
43 |
55 |
|
Friesland |
43 |
55 |
|
Drente |
41 |
51 |
|
Overijssel |
47 |
63 |
|
Gelderland |
53 |
75 |
|
Utrecht |
47 |
63 |
|
Noord-Holland |
55 |
83 |
|
Zuid-Holland |
55 |
83 |
|
Zeeland |
39 |
47 |
|
Noord-Brabant |
55 |
79 |
|
Limburg |
47 |
63 |
|
Flevoland |
39 |
47 |
|
Totaal |
564 |
764 |
In het regeerakkoord tussen VVD en PvdA, Bruggen slaan, is opgenomen dat het aantal provinciale politieke ambtsdragers (o.a. leden van Provinciale Staten) met 25% wordt verminderd. In juli 2013 werd het wetsvoorstel voor advies naar de Raad van State gestuurd.
Taken en bevoegdheden
De belangrijkste taken van Provinciale Staten zijn regelgeving en budgetrecht (kaderstelling) en de controle van Gedeputeerde Staten, het bestuur van de provincie. In Hoofdstuk IX van de Provinciewet zijn de bijbehorende bevoegdheden te vinden. Zo hebben Provinciale Staten de bevoegdheid verordeningen vast te stellen (artt. 143-147), de bevoegdheid Gedeputeerde Staten vragen te stellen (art. 151, lid 1) of te interpelleren (art. 151, lid 2) of onderzoeken naar het bestuur door Gedeputeerde Staten uit te voeren (art. 151,a-f). Het budgetrecht is terug te vinden in de artikelen 193-195 (hoofdstuk XIII), waarin staat dat Provinciale Staten de begroting vaststellen.
Rollen
Met de invoering van het dualisme op provinciaal niveau (zie onder “Dualisme in de provincie”) wordt vaak gesproken over de verschillende rollen die Provinciale Staten in het provinciaal bestel vervullen. Deze rollen, die niet in wetgeving zijn terug te vinden, zijn:
- de volksvertegenwoordigende rol: het vertolken van wensen en gevoelens van de bevolking
- de kaderstellende rol: het vaststellen van de inhoudelijke en financiële hoofdlijnen c.q. kaders waarbinnen Gedeputeerde Staten besturen
- de controlerende rol: het controleren van Gedeputeerde Staten.
Ondersteuning
Sinds de invoering van het dualisme op provinciaal niveau (maart 2003) hebben Provinciale Staten hun eigen ambtelijke ondersteuning, in de vorm van de griffier. Artikel 104 van de Provinciewet is gewijd aan de benoeming en de taken van de griffier.