De provincie dient jaarlijks een begroting op te stellen en een rekening te presenteren. Uit de rekening van 1990 blijkt dat alle posten op de gewone en de kapitaalsdienst met een negatief saldo worden afgesloten. Dit wordt gedekt vanuit de post ,,financiering en algemene dekkingsmiddelen”.
De provinciale inkomsten zijn opgebouwd uit:
- algemene uitkeringen uit het Provinciefonds
- specifieke uitkeringen van het rijk
- inkomsten uit belastingheffing en leges.
De grootste bron van inkomsten wordt gevormd door de specifieke uitkeringen die in 1988 ruim 5,5 miljard bedragen. Zij zijn vooral afkomstig van de drie ministeries: Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieuhygiëne; Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur; en Verkeer en Waterstaat (ongeveer 3,2 miljard in 1988). Dit betreft bijvoorbeeld uitkeringen in het kader van de bejaardenoorden, de Wet uitkering wegen, stadsvernieuwing en bodemsanering. De omvang van de algemene uitkeringen is aanmerkelijk lager, namelijk ruim 1 miljard, en wordt opgebouwd volgens een vaste maatstaf: vast bedrag (42%), inwonertal (35%), oppervlakte (17%) en vaarwegen (6%). Het provinciefonds wordt gevuld uit de opbrengst van enkele rijksbelastingen. Het voornemen bestaat om de algemene uitkeringen substantieel te verhogen door overheveling van enkele specifieke uitkeringen.
Tabel 13. Uitgaven en inkomsten, algemene dienst 1990.
|
uitgaven |
inkomsten |
Saldi |
|
|
1990 |
1990 |
1990 |
|
|
Gewone dienst |
|||
|
Algemene dienst |
245 |
56 |
-189 |
|
Openbare orde en veiligheid |
15 |
5 |
-10 |
|
Verkeer en vervoer |
1848 |
1571 |
-277 |
|
Waterhuishouding |
127 |
57 |
-70 |
|
Milieubeheer |
702 |
534 |
-167 |
|
Recreatie |
73 |
17 |
-56 |
|
Economische en agrarische |
|||
|
zaken |
328 |
202 |
-126 |
|
Welzijn |
3136 |
2702 |
-434 |
|
Ruimtelijke ordening en |
|||
|
volkshuisvesting |
335 |
212 |
-123 |
|
Financiering en algemene |
|||
|
dekkingsmiddelen |
259 |
1719 |
1460 |
|
Totaal Algemene dienst |
7068 |
7075 |
7 |
|
Takken van dienst |
1485 |
1485 |
– |
|
Totaal |
8553 |
8560 |
7 |
|
Kapitaaldienst |
|||
|
Algemene dienst |
|||
|
Algemene dienst |
55 |
21 |
-34 |
|
Openbare orde en veiligheid |
1 |
0 |
-0 |
|
Verkeer en vervoer |
340 |
121 |
-219 |
|
Waterhuishouding |
21 |
9 |
-12 |
|
Milieubeheer |
135 |
85 |
-50 |
|
Recreatie |
13 |
13 |
0 |
|
Economie en agrarische |
|||
|
zaken |
244 |
171 |
-73 |
|
Welzijn |
21 |
13 |
-8 |
|
Ruimtelijke ordening en |
|||
|
volkshuisvesting |
50 |
50 |
– |
|
Financierings en algemene |
|||
|
dekkingsmiddelen |
1473 |
2111 |
637 |
|
Totaal Algemene dienst |
2353 |
2595 |
242 |
|
Takken van dienst |
409 |
405 |
-4 |
|
Totaal |
2762 |
3000 |
238 |
|
Totaal Gewone dienst en |
|||
|
Kapitaaldienst |
11315 |
11561 |
245 |
Bron: CBS, Statistisch Jaarboek 1993, p. 244.
Tabel 14. Opbrengst van provinciaal geïnde belastingen 1980-1992.
|
1980 |
1985 |
1990 |
1991 |
1992 |
|
|
Provincies |
mln gld |
||||
|
Belastingen op inkomen en |
|||||
|
Vermogen |
|||||
|
Heffing op de waterver- |
|||||
|
ontreinigen (gezinnen) |
65 |
101 |
119 |
124 |
138 |
|
Opcenten motorrijtuigenbe- |
|||||
|
lasting (privé-gebruik) |
– |
75 |
103 |
107 |
112 |
|
Kostprijsverhoogende belastin- |
|||||
|
gen |
|||||
|
Heffingen op de waterver- |
|||||
|
ontreiniging (bedrijven) |
38 |
55 |
67 |
67 |
74 |
|
Opcenten motorrijtuigenbe- |
|||||
|
lasting (zakelijk gebruik) |
104 |
142 |
147 |
155 |
|
|
Grondwaterbelasting |
– |
– |
7 |
5 |
6 |
|
Rechten en vergunningen |
6 |
8 |
5 |
22 |
29 |
|
Totaal provincies |
109 |
343 |
452 |
472 |
515 |
Bron: CBS, Statistisch Jaarboek 1993, p. 251.
De eigen inkomsten van de provincie bestaan overwegend uit belastingen, leges en rechten en omvatten een bedrag van iets meer dan een 0,5 miljard. Deze bron van inkomsten is in de jaren tachtig sterk gegroeid (tabel 14), in het bijzonder door de opcenten die provincies sinds 1981 mogen heffen op de motorrijtuigenbelasting. Uit tabel 15 blijkt dat de provinciale inkomsten terzake in vergelijking met die van andere overheidsorganen de kleinste zijn.
Tabel 15. Opbrengst van alle door Rijk de publiekrechtelijke bedrijfsorganen, provincies, gemeenten en water- en zuiveringsschappen geïnde belastingen.
|
1980 |
1985 |
1989 |
1990 |
1991* |
|
|
mln gld |
|||||
|
Belasting op inkomen en ver- |
|||||
|
mogen |
54363 |
53878 |
67562 |
79955 |
91514 |
|
Kostprijsverhogende belastin- |
|||||
|
gen |
39415 |
48543 |
56667 |
61680 |
65529 |
|
Totaal |
93778 |
102421 |
124229 |
141635 |
157043 |
|
w.v voor |
|||||
|
Rijk |
89513 |
96427 |
117182 |
134063 |
149041 |
|
Publiekrechtelijke be- |
|||||
|
drijfsorganen |
358 |
466 |
540 |
561 |
577 |
|
Provincies |
109 |
343 |
428 |
452 |
472 |
|
gemeenten |
2845 |
3795 |
4447 |
4844 |
5169 |
|
Water- en zuiveringsschap- |
|||||
|
pen |
953 |
1391 |
1632 |
1682 |
1784 |
Bron: CBS, Statistisch Jaarboek 1993, p. 252.
Een nieuwe bron van inkomsten is inmiddels gevonden in de structuursubsidies van de EG ten behoeve van bijvoorbeeld de revitalisering van havengebieden, de renovatie van monumenten, het bejaarden- en gehandicaptenbeleid.