De derde levensfase begint rond het zestigste levensjaar. De eventuele kinderen hebben het ouderlijk huis verlaten. Velen maken gebruik van een vervroegde pensioenregeling, hebben een arbeidsongeschiktheidsuitkering of zijn gepensioneerd. Ongeveer 80% van de mannen boven de 55 jaar zijn niet meer, al dan niet vrijwillig, in het arbeidsproces opgenomen. Voor vrouwen geldt een nog hoger percentage. Het beeld van de oudere in onze samenleving is sterk veranderd. Ouderen gaan vaker de deur uit dan vroeger: verre reizen, intensieve sportbeoefening en een hoge cultuurdeelname is geen uitzondering meer. De ouderen zijn in twee groeperingen onder te verdelen: actieve ouderen en inactieve ouderen. Dit onderscheid valt niet samen met de leeftijd, want ook sommige jongere ouderen zijn inactief. Hoogbejaarden ontplooien activiteiten, die soms te vergelijken zijn met die van jeugdigen. Dit neemt niet weg dat de (hoog)bejaarden in een kwetsbare positie kunnen geraken door het samengaan van langdurige (lichamelijke) beperkingen, een sociaal isolement als gevolg van het overlijden van hun partner en door een tekort aan hulpbronnen en zorgverleners. Ongeveer 40 tot 50% van de ouderen boven de 75 jaar kent beperkingen in het dagelijks leven met betrekking tot de huishouding, de mobiliteit en de persoonlijke verzorging.

Van de huidige ouderen heeft een groot gedeelte een laag inkomen. Dit zal in de toekomst veel minder het geval zijn, omdat de pensioenvoorzieningen aanzienlijk zijn verbeterd. Dit betekent toch dat het stijgend aantal ouderen hogere kosten voor zorg en pensioenen met zich mee zal brengen. Deze ontwikkelen dragen er toe bij dat de samenleving door het grote aantal ouderen zal veranderen.

Het ouderenbeleid is er op gericht om de oudere zo lang mogelijk in de eigen sociale omgeving te laten wonen en om de ouderen zorg-op-maat te leveren. Dat neemt niet weg dat er zich bij deze verzorging knelpunten voordoen. De institutionele zorg of intramurale zorg (bejaardenoorden) wordt door vele ouderen niet als een ideale oplossing voor hun problemen gezien. Via nieuwe zorgorganisaties als de woningcorporaties en op grond van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) wordt gepoogd de kwetsbare ouderen hierin tegemoet te komen. Zie voor de demografische ontwikkelingen: J. de Beer, Veelstemmig grijs, in: INDEX CBS, special bevolking, 1999, pp. 20-21.