De geschiedschrijving betreffende het (Nederlands) protestantisme heeft traditioneel een polemisch-apologetische inslag; de beoefenaren ervan schreven veelal van binnen uit als representanten van de diverse kerkgenootschappen. De nadruk viel daarbij op de dogmatisch-confessionele ontwikkeling, liturgie en organisatie. Het onderzoek bleef gewoonlijk beperkt tot de grenzen van de eigen kerk en natie. In samenhang met het kerkhistorisch-theologisch karakter was het onderzoek geconcentreerd in de verschillende theologische faculteiten en opleidingen en diverse afzonderlijke kerkhistorische tijdschriften. Onderzoek vanuit politiekhistorische optiek stond daar feitelijk in alle opzichten vrijwel los van. Uit de tweede helft van de negentiende eeuw dateren de eerste pogingen tot beschrijving in een niet-defensieve gezindheid van de kerkgeschiedenis en rekening houdend met de samenhang tussen kerk, cultuur en samenleving. Zie bijvoorbeeld: W. Moll, Kerkgeschiedenis van Nederland voor de hervorming, Arnhem, 1864-1871 (5 delen).
Tegenwoordig is de bestudering veelszins multidisciplinair en oecumenisch, minder kerkhistorie dan religiegeschiedenis, meer gericht op het geleefde dan het voorgeschreven geloof, mentaliteitsgeschiedenis met meer aandacht voor het kerkvolk dan de theologen en voorgangers, voor de maatschappelijke beïnvloeding en effecten meer dan voor het dogma en de officiële kerkelijke structuur en organisatie.
Uit het voorgaande vloeit voort dat wie kennis wil nemen van de geschiedenis van het Nederlands protestantisme zowel algemene als kerkhistorische handboeken en overzichtwerken kan raadplegen.
Recente algemene overzichtswerken:
- Delta. Nederlands verleden in vogelvlucht, Leiden, 1992-1993 (3 delen)
- D.P. Blok e.a. (red.), Algemene Geschiedenis der Nederlanden, Bussum-Haarlem, 1980-1985 (15 delen)
- H. van der Wee e.a., De Lage Landen, Amsterdam, 1979 (3 delen)
- J.A. van Houtte e.a. (red.), Algemene Geschiedenis der Nederlanden, Utrecht, 1949-1958 (12 delen).
Kerkhistorische overzichtswerken:
- O.J. de Jong, Nederlandse kerkgeschiedenis, Nijkerk, 1985 (derde druk)
- G.P. van Itterzon en D. Nauta (red.), Geschiedenis van de kerk, Kampen, 1963 (3 delen)
- A.G. Weiler, O.J. de Jong e.a., Geschiedenis van de kerk in Nederland, Utrecht, 1963 (tweede druk; eerste druk 1962)
- J.N. Bakhuizen van den Brink, Handboek der kerkgeschiedenis, Den Haag, 1965-1968 (4 delen, vierde druk; eerste druk: 1942-1945)
- J. Reitsma en J. Lindeboom, Geschiedenis van de Hervorming en de Hervormde Kerk der Nederlanden, ’s-Gravenhage, 1949 (vijfde druk; eerste druk: Groningen, 1893)
Encyclopedische hulpmiddelen:
- C. Augustijn e.a. (red.), Reformatorica. Teksten uit de geschiedenis van het Nederlandse protestantisme, Zoetermeer, 1996
- H. Knippenberg, De religieuze kaart van Nederland. Omvang en geografische spreiding van de godsdienstige gezindten vanaf de Reformatie tot heden, Assen, 1992
- W. van ’t Spijker e.a. (red.), De kerk. Wezen, weg en werk van de kerk naar reformatorische opvatting, Kampen, 1990
- E.G. Hoekstra en M.H. Ipenburg, Wegwijs in gelovig Nederland. Een alfabetische beschrijving van Nederlandse kerken en religieuze groeperingen, Kampen, 2000 (derde druk; eerste druk 1987)
- F.H. Fockema Andreae (red.), Woordenlijst van het Protestantisme, Nijkerk, 1987
- P. Brierley, E. Merckx-Stringer (red.), Handboek van Christelijk Nederland, Bromley-Driebergen-Kampen, 1986
- B. van Gelder, E.G. Hoekstra, Spoorzoeken in de bonte wereld van geloven en denken, Amsterdam, 1985 (20ste druk)
- S. van der Land, Wat bezielt ze? Handboek van sekten, stromingen en bewegingen, Kampen, 1984 (tweede druk; eerste druk 1980)
- C.J. Bleeker e.a., Encyclopedie sekten, Amsterdam, 1978
- C.N. Impeta, Kaart van kerkelijk Nederland, Kampen, 1972 (derde druk)
- J.N. Bakhuizen van den Brink, Documenta Reformatoria. Teksten uit de geschiedenis van kerk en theologie in de Nederlanden sedert de Hervorming, Kampen, 1960-1962 (2 delen)
- Christelijke Encyclopedie, Kampen, 1956 (tweede druk).
Tijdschriften en periodieken:
- Documentatieblad voor de geschiedenis van de Nederlandse zending en overzeese kerken, 1994-
- Tijdschrift voor Nederlandse kerkgeschiedenis, 1998- (voortzetting van Kerktijd. Contactblad van de Vereniging voor Nederlandse kerkgeschiedenis, 1989-1997)
- Jaarboek voor de geschiedenis van het Nederlands Protestantisme na 1800, 1993-
- Documentatieblad Nadere Reformatie, 1976-
- Documentatieblad voor de Nederlandse kerkgeschiedenis na 1800, 1977-
- Doopsgezinde bijdragen, 1861-1920, 1975-
- Nederlands Archief voor Kerkgeschiedenis, 1900- voortzetting van: Archief voor kerkelijke geschiedenis, 1829-1899.
Onderstaande algemene bibliografische naslagwerken hebben afzonderlijke rubrieken voor kerkgeschiedenis:
- Kroniek. Lijst van de voornaamste in 1994 verschenen boeken en artikelen op het terrein van de Nederlandse geschiedenis, 1994-
- Repertorium van boeken en tijdschriftartikelen betreffende de geschiedenis van Nederland, 1940- , Leiden, 1943- (voortzetting van: L.D. Petit en H.J.A. Ruys, Repertorium der verhandelin gen en bijdragen betreffende de geschiedenis des Vaderlands, tot 1939, Leiden, 1907-1953, 5 delen); sinds 1994 on line via PICA raadpleegbaar, ook retrospectief
- H. de Buck, Bibliografie der geschiedenis van Nederland, Leiden, 1968.
Studies van kerkhistorische aard worden ook vermeld in de algemene historische tijdschriften:
- Tijdschrift voor Geschiedenis, 1886-
- Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden, 1877- .
Specifiek kerkhistorische bibliografische hulpmiddelen zijn:
- J. van der Haar, Internationale ökumenische Beziehungen im 17. und 18. Jahrhundert. Bibliographie von aus dem Englischen, Niederländischen und Französischen ins Deutsche übersetzten theologischen Büchern von 1600-1800, Ederveen, 1997
- P. Visser, Selectieve bibliografie van publicaties met betrekking tot de geschiedenis van het doperdom in de Nederlanden verschenen tussen 1975 en 1990, Amsterdam, 1991
- J. van der Haar, Schatkamer van de gereformeerde theologie in Nederland (c. 1600- c. 1800). Bibliografisch onderzoek, Veenen-daal, 1987
- J.P. van Dooren, M.G. Spiertz (red.), Kerkelijke archieven. Gidsen voor kerkhistorisch onderzoek, ’s-Gravenhage, 1982- (tot nu toe 5 delen verschenen)
- P.H. Muller, Bibliografie betreffende den bijbel, den godsdienst, de kerkgeschiedenis, 1882-1933, Lochem, 1935
- W.P.C. Knuttel, Nederlandsche bibliographie van kerkgeschiedenis, Amsterdam, 1889
- C. Sepp, Bibliotheek voor Nederlandse kerkgeschiedschrijvers. Opgave van hetgeen Nederlanders over de geschiedenis der Christelijke Kerk geschreven hebben, Leiden, 1886.
Biografische hulpmiddelen zijn voorts:
Algemeen:
- J. Charité (red.), Biografisch Woordenboek van Nederland, ’s-Gra-venhage, 1979- (deel I – V verschenen)
- P.C. Molhuysen en P.J. Blok (red.), Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, Leiden, 1911-1937 (10 delen)
- A.J. van der Aa, Biografisch woordenboek der Nederlanden, Haarlem, 1852-1878 (21 delen).
Protestantse godgeleerden:
- W. Duinkerken, Sinds de Reductie in Stad en Lande van Groningen: biografisch-genealogisch lexicon van de predikanten die sinds 1594 de Gereformeerde en (sinds 1816) de Hervormde gemeenten tussen Eems en Louwers hebben gediend, Bedum, 1991-1992 (2 delen)
- J.M. Vermeulen, In de lijn van Ledeboer, 1840-1948: ruim honderd jaar predikanten, oefenaars en gemeenten, Krimpen a.d. IJssel, 1990
- A. Bel e.a. (red.), Predikanten en oefenaars. Biografisch woordenboek van de kleine kerkgeschiedenis, Houten 1988-1999 (5 delen)
- Biografisch lexicon voor de geschiedenis van het Nederlandse protestantisme, Kampen 1978- (deel I – V verschenen)
- J.P. de Bie en J. Loosjes (red.), Biographisch Woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland, ’s-Gravenhage, 1919-1949 (5 delen)
- B. Glasius, Godgeleerd Nederland. Biografisch woordenboek van Nederlandsche godgeleerden, ’s-Hertogenbosch, 1851-1856 (3 delen).
Naamlijsten:
- F.A. van Lieburg, Repertorium van Nederlandse hervormde predikanten tot 1816, Dordrecht, 1996 (Deel 1: predikanten; deel 2: gemeenten)
- Joh. de Haas, Gedenkt uw voorgangers, Haarlem, 1984-1989 (5 delen, periode 1834-1986)
- Honderdvijftig jaar gemeenten en predikanten van de Gereformeerde Kerken in Nederland. Jubileumuitgave met bibliografie, Leusden, 1984
- J. Loosjes, Naamlijst van predikanten, hoogleraren en propo-nenten der Luthersche kerk in Nederland, ’s-Gravenhage, 1925
- „Naamlijst van Hervormde predikanten”, bijlage bij M.W.L. van Alphen, Nieuw kerkelijk handboek, ’s-Gravenhage, 1907-1950.
Overzichten van archieven:
- J.G.J. Booma, Onderzoek in protestantse kerkelijke archieven in Nederland; handleiding, tevens beknopte gegevens over de geschiedenis van de kerkelijke instellingen, over het kerkelijke archiefrecht en het kerkelijk archiefbeheer, Den Haag, 1994
- P. van Beek, Gids van Afscheidingsarchieven 1834-1892, Leusden, 1991
- J.C. Okkema, Inventaris van de synodale archieven van de Gereformeerde kerken in Nederland, Kampen, 1975
- H. Hoekstra, Inventaris van het archief der Gereformeerde Kerken in Nederland (1892-1964), Rotterdam, 1964
- De archieven van de Nederlandse Hervormde Kerk in korte overzichten, Leiden, 1960-1974 (2 delen)
- H.Q. Janssen, Catalogus van het oud synodaal archief, ’s-Gra-venhage, 1878 (Nederlandse Hervormde Kerk).