Commissies

In 1994 werd het commissiestelsel van de Tweede Kamer grondig herzien. De belangrijkste commissies zijn net als voorheen de vaste commissies. Voor de zaken van elk departement – met uitzondering van Algemene Zaken: dit departement wordt meestal besproken in de commissie Binnenlandse Zaken – functioneert nog slechts één vaste commissie. De voornaamste werkzaamheden van vaste commissies zijn het onderzoeken van wetsvoorstellen – waaronder de begrotingen – van het betrokken departement alsmede het voeren van een geregelde gedachtenwisseling met de betrokken minister c.q. staatssecretaris (in de zogenoemde “algemeen overleggen“. Daarnaast houdt elke commissie wekelijks of twee-wekelijks een zogenaamde procedurevergadering waarin de commissie de wijze van behandeling van ingekomen stukken vaststelt.

Sinds 2013 zijn de volgende aantallen algemeen overleggen gehouden:

Jaar

Aantal algemeen overleggen

2013

437

2014

427

2015

401

2016

428

2017

227

2018

363

Sinds 2013 zijn de volgende aantallen procedurevergaderingen gehouden:

Jaar

Aantal procedurevergaderingen

2013

710

2014

552

2015

396

2016

379

2017

276

2018

393

Sinds augustus 2014 is in de Tweede Kamer een wijziging van het Reglement van Orde aanhangig om de zogenaamde e-mail procedure te regelen, zie: Bijlage 34.005, Handelingen Tweede Kamer, 2013-214, nrs. 1 e.v. Wijziging van het Reglement van Orde in verband met het opnemen van de mogelijkheid van commissies om langs schriftelijke weg te besluiten.

Sinds 2013 zijn de volgende aantallen procedurebesluiten via e-mail gehouden:

Jaar

Aantal procedurebesluiten via e-mail

2013

347

2014

326

2015

319

2016

300

2017

232

2018

326

 

De vaste commissies weerspiegelen in beide kamers zo goed mogelijk de politieke krachtsverhoudingen van de kamers als geheel.

De leden van de kamers zijn in de regel lid dan wel plaatsvervangend lid van verscheidene vaste commissies. Voor zover dat al niet bij het toetreden tot de betrokken commissies het geval is, ontwikkelen de meeste kamerleden zich meer en meer tot specialist op het werkterrein van de commissies waar zij deel van uitmaken.

Zie: L. van Waasbergen, De vaste commissies in de Tweede Kamer der Staten-Generaal, in: Acta Politica, 9 (1974), pp. 162-182.

Naast de vaste commissies kent de Tweede Kamer sinds 2010 ook de algemene commissies. Voor onderwerpen die van bijzonder belang zijn voor de uitoefening van haar taken dan wel vrijwel alle departementen aangaan, kan de Tweede Kamer een algemene commissie instellen voor de duur van een zitting. Een algemene commissie wordt – in tegenstelling tot een vaste commissie – ingesteld voor de duur van een zitting, dus tot aan de nieuwe verkiezingen voor de Tweede Kamer.

In april 2003 heeft de Tweede Kamer het via een wijziging van haar reglement van orde mogelijk gemaakt om zogenaamde themacommissies in te stellen tot het eind van de zitting. Doel van themacommissies is de meningsvorming over belangrijke maatschappelijke vraagstukken, die meer dan één departement aangaan, te bevorderen.

Wat haar samenstelling betreft week de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten nadrukkelijk af van alle andere commissies. Gezien de in acht te nemen geheimhouding maakten tot 2003 slechts de voorzitters van de grote fracties deel uit van de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten.

Sinds de affaire rond Mabel Wisse Smit kunnen alle fractievoorzitters deelnemen aan de werkzaamheden van de commissie, die in de wandelgangen en in de publiciteit steeds vaker als de commissie – stiekem wordt aangeduid.

De Tweede Kamer kent sinds 1994 ook tijdelijke commissies, die ingesteld kunnen worden voor specifieke onderwerpen. Voor 1994 werden voor zulke specifieke onderwerpen bijzondere commissies ingesteld.

Volgens artikel 142  van het reglement van orde van de Tweede Kamer verricht een tijdelijke commissie het voorbereidend onderzoek over een enquêtevoorstel dat door één of meer leden is ingediend. Een door een commissie ingediend enquêtevoorstsel komt in principe zonder voorbereidend onderzoek in plenaire behandeling.

In 1985 besloot de Tweede Kamer naar aanleiding van de resultaten van de Enquêtecommissie RSV een bijzondere commissie in te stellen om de organisatie en werkwijze van de Tweede Kamer te onderzoeken: de nog steeds bestaande commissie voor de Werkwijze der Kamer.

De Eerste Kamer kent naast vaste commissies ook bijzondere commissies. Deze commissies worden belast met de voorbereiding van wetsvoorstellen en onderwerpen met een bijzonder karakter.

Zie voor de huidige Tweede-Kamercommissies de website van de Tweede Kamer.

Zie voor de huidige Eerste-Kamercommissies de website van de Eerste Kamer.

Zie voor het functioneren van parlementaire commissies: G.H. Hagelstein, De parlementaire commissies, Groningen, 1991.

Scroll naar boven