De Europese Gemeenschap bestaat formeel uit drie Gemeenschappen:
- de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS): het betreft de eerste opgerichte gemeenschap in 1951
- de Europese Economische Gemeenschap (EEG)
- de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom).
De laatste twee gemeenschappen dateren uit 1957.
Binnen de Europese Gemeenschap zijn de volgende instellingen te onderscheiden.
- De Rekenkamer: deze Rekenkamer oefent toezicht uit op het beheer van de EG-financiën
- Het Economisch en Sociaal Comité: dit Comité is een adviesorgaan dat bestaat uit vertegenwoordigers van de verschillende belangengroepen uit het sociale en economische leven in de Gemeenschap. Het Comité brengt advies uit over voorstellen voor EG-regelgeving
- Het Hof van Justitie: dit Hof is het hoogste gerechtshof van de Europese Gemeenschap. Het bestaat uit dertien door de lidstaten in onderlinge overeenstemming benoemde rechters en uit zes advocaten-generaal. Het Hof ziet toe op de naleving van het recht bij de interpretatie en toepassing van Verdragen
- De Europese Raad: deze Raad is officieel ingesteld bij de Europese Akte van 1986 en bestaat uit de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten plus de voorzitter van de Europese Commissie. De Europese Raad komt minstens tweemaal per jaar bijeen om de koers van de Gemeenschap in grote lijnen uit te zetten en in het kader van de Europese Politieke Samenwerking de problemen in de wereld te bespreken
- De Raad van Ministers: deze Raad bestaat uit de ministers van de lidstaten. De samenstelling van de Raad hangt af van het te behandelen onderwerp: één minister per lidstaat en per onderwerp. Door de stemmen per lidstaat te wegen kan in de meeste gevallen bij gekwalificeerde meerderheid worden beslist. Soms is echter – afhankelijk van het onderwerp – unanimiteit noodzakelijk. De Raad is eigenlijk de wetgevende macht van de Gemeenschap en stelt na raadpleging van het Parlement de door de Commissie voorgestelde EG-wetten vast
- De Europese Commissie: deze Commissie bestaat uit 17 commissarissen die volledig onafhankelijk zijn van de nationale regeringen en het algemeen belang van de Gemeenschap dienen. De Commissie, die uitsluitend wordt gecontroleerd door het Europese Parlement, stelt wetgeving voor en voert wetten uit en is dan ook zowel de drijvende kracht als het bestuur van de Europese Gemeenschap
- Het Europees Parlement: dit parlement vertegenwoordigt de Europese burgers en oefent democratische controle uit op de Europese uitvoerende macht. Het telt 518 leden, die via rechtstreekse verkiezingen in de lidstaten worden gekozen. Het parlement werkt mee aan de totstandkoming van EG-wetgeving en doet politieke voorstellen voor de versterking van de Gemeenschap.