Het Nederlandse waterschap onderscheidt zich in financieel opzicht van openbare instellingen van algemeen bestuur in het feit dat haar uitgaven voor het overgrote deel gedekt worden uit het eigen belastinggebied. Dit hangt samen met de relatie die in het waterschapsbestel van oudsher is gelegd tussen belang, betaling en zeggenschap. Zij die een belang hebben bij de werkzaamheden van het waterschap, dienen daarvoor te betalen. In ruil ervoor hebben zij medezeggenschap en/of recht op representatie. Eeuwenlang, waren de grondeigenaren en de boeren de enige belanghebbenden, en zij bestuurden dan ook het waterschap. Aanvankelijk was de onderhoudsverplichting van kustwerken de verantwoordelijkheid van de samenwerkende individuen, doch sinds de late middeleeuwen werd de onderhoudsplicht de verantwoordelijkheid van de waterschappen. Deze overgang staat ook wel bekend als het gemeenmakingsproces. De grondeigenaren en boeren waren vanaf dat moment verplicht tot betaling. De verschuldigde bedragen werden omgeslagen over met onderhoud-in-natura belaste goederen. De omslag vormde de belangrijkste inkomstenbron voor het waterschap.