De Grondwet heeft een groot aantal functies. Een in 2003 uitgevoerde inventarisatie leverde 23 functies van grondwetten op. Belangrijke functies van de Nederlandse Grondwet zijn in ieder geval:
- het bevat een algemene regeling voor de regering en haar samenstellende delen, voor de Kamers der Staten-Generaal, voor enkele colleges, voor de rechterlijke macht en voor de openbare lichamen in het kader van decentralisatie
- het bieden van een kader en van grondregels voor de uitoefening van overheidsmacht
- het toekennen van bevoegdheden aan overheidsambten
- het regelen van de verhoudingen tussen de overheidsambten onderling en tussen overheidsambten en burgers
- het bevat de neerslag van historische verworvenheden en geeft uitdrukking aan de continuïteit van het staatsbestel
- het bevat grondrechten van burgers
- het drukt fundamentele waarden van de samenleving uit (bijvoorbeeld: het gelijkheidsbeginsel van artikel 1)
- het legt de belangrijkste kenmerken van het politieke systeem vast (de bepalingen over de Staten-Generaal bijvoorbeeld)
- het bevat de basisnormen voor rechtsvorming en rechtspleging (benoeming van rechters voor het leven bijvoorbeeld)
- de Grondwet bevat de belangrijkste fundamentele rechten van de burger (recht van vergadering bijvoorbeeld)
- stelt regels om de vrijheid van de burger tegen willekeurige machtsuitoefening te beschermen.
De maatschappelijke functie van de Grondwet is gering: een belangrijk deel van de grondwet is ongeschikt voor educatieve doeleinden, of voor het samenbinden dan wel inspireren van de bevolking.