In 1990 ontstond de nieuwe partij GroenLinks uit een fusie van de EVP, CPN, PPR en PSP (zie ook: 2.2, 2.3, 2.4). De nieuwe partij legt het accent op het streven naar een schoner milieu en een sociaal rechtvaardiger samenleving. Een jaar eerder hadden de kleinere linkse partijen al met een gezamenlijke kandidatenlijst aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer meegedaan. „Klein-linkse” samenwerking had al langer op de agenda gestaan, met name na 1977, toen de kleinere partijen ter linkerzijde van de PvdA drastisch verloren. Maar onderlinge tegenstellingen en ongelijke electorale posities verhinderden vooralsnog een hechte samenwerking. Pas nadat in 1986 de CPN en de EVP uit de Tweede Kamer waren verdwenen en het zeteltal van PSP en PPR beperkt bleef tot één respectievelijk twee, kwamen serieuzere besprekingen op gang. De vervroegde verkiezingen van 1989 zorgden voor een doorbraak.
Het resultaat van de eerste verkiezingen waaraan GroenLinks deelnam betekende een verdubbeling van het aantal Kamerzetels (van drie naar zes), hoewel het percentage van de stemmen niet veel hoger lag dan de som van de percentages van de „moederpartijen” bij de vorige verkiezingen. Bij de „historische” verkiezingen van 1994, toen vele zetels van partij wisselden, wist GroenLinks niet te profiteren van de algemene onvrede die er bestond over het kabinetsbeleid. Het ongelukkige optreden van een „duo” van lijsttrekkers droeg niet bij aan een goed verkiezingsresultaat. De partij bleef steken op vijf zetels. De positie verbeterde toen vervolgens het eerste paarse kabinet werd gevormd en de nieuwe fractievoorzitter en partijleider P. Rosenmöller zich kon ontwikkelen tot een van de belangrijkste oppositieleiders. Dit resulteerde in 1998 in een aanzienlijke groei van de kiezersaanhang. GroenLinks verdubbelde het resultaat van 1994 ruim en kon met elf Kamerzetels haar oppositiegeluid in de Tweede Kamer versterkt laten horen.
Voor literatuur over GroenLinks zie:
- A.P.M. Lucardie en G. voerman, Van de straat naar de staat? GroenLinks 1990-2010, Boom, 2010
- Ph. van Praag en E. Couvret, De kiezers van GroenLinks en de SP, in: Jaarboek 1997 Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen, Groningen, 1998, pp. 180-195
- A.P.M. Lucardie et al., Greening the Reds or Reddening the Greens? – The Case of the Green Left in the Netherlands, in: W. Rüdig et al., Green Politics Three, Edinburgh, 1995, pp. 90-111
- W.H. van Schuur, A.P.M. Lucardie en G. Voerman, Paul of Ina? Kanttekeningen bij de keuze van de politieke leider door GroenLinks, in: Jaarboek 1993 Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen, Groningen, 1994, pp. 248-254
- J. van der Knoop et al., De ideologische vormgevers van GroenLinks: voorlopig verslag van een enquête onder de leden van het congres van GroenLinks op 13 en 14 december 1991, in: Jaarboek 1991 Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen, Groningen, 1992, pp. 168-191
- A.P.M. Lucardie, W.H. van Schuur en G. Voerman, De oprichters van Groen Links: voorlopig verslag van een enquête onder de leden van het congres van Groen Links op 24 november 1990, in: Jaarboek 1990 Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen, Groningen, 1991, pp. 167-185
- M. Brinkman, B. Freriks en G. Voerman, Klein Links en de nieuwe sociale bewegingen, in: Jaarboek 1989 Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen, Groningen, 1990, pp. 163-188.