Krachtens artikel 41 van de Grondwet richt de Koning zijn eigen huis in. Koninklijke besluiten over persoonlijke benoemingen dragen dan ook niet een ministerieel contrasegn. Aan de vrijheid van de Koning is bij de grondwetswijging van 1983 echter wel een beperking toegevoegd: “met inachtneming van het openbaar belang”. De minister-president dient sindsdien vooraf te worden geinformeerd bij belangrijke benoemingen aan het hof. Deze beperking van de vrijheid is nog terug te voeren op de Greet Hofmansaffaire.

De hofhouding kent het militaire huis waartoe de chef van het militaire huis, de chefstaf, de secretaris en adjudanten van de Koning behoren. De grootmeester heeft de leiding van de hofhouding. Onder hem zijn het bureau van de ceremoniemeester, het departement van de hofmaarschalk, en de intendance der koninklijke stallen de voornaamste uitvoerende diensten.

Tot de hofhouding behoren voorts de thesaurie en de afdeling secretariaten (met afzonderlijke secretariaten voor respectievelijk de Koningin, prinses Margriet en mr. Pieter van Vollenhoven). Onder de grootmeester zijn voorts de volgende bureaus en diensten gesteld: het Koninklijk Huisarchief, het Departement van de Opperhoutvester, het Bureau Personeelszaken, de Kanselarij van de Huisorde van Oranje en het Kroondomein.

De veiligheidsdienst van het Koninklijk Huis is verantwoordelijk voor de veiligheid van leden van het Koninklijk Huis.

De voorlichting van het Koninklijk Huis wordt verzorgd door de directeur van de Rijksvoorlichtingsdienst en onder deze door een speciale ambtenaar van deze dienst.

De grootmeesteres vervangt de Koningin in tal van representatieve taken. Zij houdt tevens toezicht op de werkzaamheden van de hofdames.

Kamerheren worden benoemd voor elk der provincies. Daarnaast functioneren kamerheren en adjudanten i.b.d.

Tot de honoraire hofhouding worden personen benoemd die voordien in de hofhouding hebben gediend, doch teruggekeerd zijn naar hun oorspronkelijke dienst, dan wel de leeftijdsgrens van zeventig jaar hebben overschreden.

De kosten die de hofhouding met zich meebrengt, worden betaald uit het salariskostenbestanddeel van de uitkeringen.

Zie over de dagelijkse gang van zaken en bedrijfsvoering van de hofhouding: R. Meijer, Aan het hof. De monarchie onder Koningin Beatrix, Amsterdam, 1999.

Een kijkje in de keuken bij Willem II biedt het dagboek van een ordonnans-officier: P. Verloop (red.), Een jaar aan het hof van koning Willem II. Eliza Pieter Matthes, Uitgeverij Waanders, 2009.

Zie over het Militaire Huis (verantwoordelijk voor het militaire ceremonieel): J..T.W.H. van Woensel, Militairen aan het hof : de geschiedenis van het Militaire Huis 1849-2005, Amsterdam, 2005.

Zie over de thesaurie: B. Woelderink, Geschiedenis van de Thesaurie. Twee eeuwen Thesaurie en thesauriers van het Huis Oranje-Nassau, 1775-1975, Hilversum, 2010.