Tweede Kamer
In 2013 stelde het presidium van de Tweede Kamer de werkgroep Integriteit Leden van de Tweede Kamer in. De commissie, onder leiding van Kamerlid F. van Oosten, moest adviseren over integriteitsregels voor de Tweede Kamer. Aanleiding waren de aanbevelingen die de Groep Staten Tegen Corruptie (GRECO, orgaan van de Raad van Europa) in juni 2013 deed in haar Evaluatierapport Nederland.
In oktober 2014 deed de werkgroep Van Oosten tien aanbevelingen, waaronder het bijhouden van een register van nevenactiviteiten en de inkomsten daaruit en het bijhouden van een register van buitenlandse reizen waarvan vervoers- en verblijfskosten geheel of gedeeltelijk door derden worden betaald.
Het presidium nam de belangrijkste aanbevelingen over (waaronder bovenstaande over de registers en het benoemen van een vertrouwenspersoon Integriteit die Kamerleden van advies kan dienen.
De werkgroep wees een gedragscode van de hand: dit zou slechts een notificatie zijn van bestaande regelgeving. Het presidium vond dat ook. Zie: Bijlage 33 924, nr. 15.
In februari 2015 schreef de werkgroep, op verzoek van het presidium, een nadere toelichting op de toepassing van één van haar aanbevelingen: het registreren van nevenactiviteiten, zie: Bijlage 33 924, nr. 16.
Het presidium besloot in juni 2018 opnieuw de commissie-Van Oosten om advies te vragen. Aanleiding: het in maart 2018 verschenen Tweede Nalevingsverslag Nederland van GRECO waarin op twee punten tekortkomingen werden gesignaleerd: het ontbreken van een systeem van toezicht en handhaving en het ontbreken van een beleid ten aanzien van (contacten met) lobbyisten. De werkgroep rondde in het najaar van 2018 haar werkzaamheden af met 4 aanbevelingen:
1. Stel een leidraad met bijbehorende toelichting vast, waarin ook expliciet wordt ingegaan op de omgang met lobbyisten.
2. Verander en versterk het model van de huidige vertrouwenspersoon in de richting van een onafhankelijk adviseur die Kamerleden ondersteunt bij de uitleg van de leidraad en de Kamerleden schriftelijk adviseert.
3. Laat de onafhankelijke adviseur jaarlijks een geanonimiseerd jaarverslag uitbrengen, waarmee een bijdrage kan worden geleverd aan een eenduidige en openbare uitleg van de leidraad en aan voorstellen tot verbetering van de leidraad en de toelichting.
4. Beschouw de mogelijkheden om in het bestaande stelsel aanvullingen te doen ten aanzien van toezicht en eventueel ook ten aanzien van handhaving, die rusten op voldoende draagvlak in de Tweede Kamer. Overweeg daarbij welke rol de Kamervoorzitter en het presidium hierbij zouden kunnen spelen.
Zie voor het rapport van de commissie: TweedeKamer.nl
Het presidium nam de aanbevelingen één tot en met drie over, aanbeveling 4 nam zij niet over, zie: Bijlage 35.166 nr. 5.
Op 3 juni vond over het rapport een wetgevingsoverleg plaats, zie: Bijlage 35.166 nr. 21. De Kamer vond dat het presidium aanbeveling 4 (over handhaving en toezicht) wél over moest nemen. Daarover werd door Van der Molen (CDA), Özütok (GroenLinks), Ziengs (VVD), Van Nispen (SP), Ploumen (PvdA), Sneller (D66), Bisschop (SGP) en Van Kooten-Arissen (PvdD) een motie ingediend die op 18 juni 2019 met algemene stemmen werd aangenomen, zie: TweedeKamer.nl. Het presidium moet nu vóór 1 december 2019 een voorstel doen voor het versterken van toezicht op en handhaving van de integriteitsregels.
Eerste Kamer
In februari 2019 stelde de Eerste Kamer de Tijdelijke commissie uitwerking gedragscode integriteit in als gevolg van het unaniem aannemen van een motie-Jorritsma-Lebbink (VVD). Twee maanden later bracht de commissie rapport uit. Belangrijkste aanbevelingen betroffen het opstellen van een gedragscode, het tegengaan van belangenverstrengeling, het opstellen van richtlijnen over het contact met lobbyisten en het verplicht aangeven of nevenfuncties betaald of onbetaald worden verricht.
Op 10 mei deed voorzitter Broekers-Knol een voorstel tot wijziging van het Reglement van Orde om deze aanbevelingen te effectueren.
Dinsdag 21 mei 2019 stemde de Eerste Kamer unaniem in met het wijzigen van het Reglement van Orde en het vaststellen van een Gedragscode integriteit Eerste Kamer. De wijzigingen traden op 11 juni 2019 in werking.
Zie: