In 1998 verscheen: Ministerie van Justitie, Justitiebrede scenario’s voor het jaar 2010, Den Haag, 1998.
Er worden in deze studie drie algemene scenario’s voor Justitie ontwikkeld, die gekenmerkt worden door contrasterende patronen van internationale juridische en bestuurlijke vervlechtingen. Ieder van de scenario’s is gebaseerd op veronderstelde uitkomsten van zes voor justitiële vraagstukken belangrijke trends:
- demografie: vergrijzing, ontgroening, immigratie
- technologische ontwikkelingen: nieuwe ethische en juridische vragen, nieuwe gedragswijzen (via onder andere ICT)
- economische ontwikkelingen: kenniseconomie
- culturele ontwikkelingen: individualisering, tolerantie maakt kwetsbaar voor buitenlandse criminaliteit, conflicterende moraalstelsels
- ontwikkelingen in het recht: internationalisering en juridificering
- politieke ontwikkelingen: toenemende wisselvalligheid en complexiteit.
De drie scenario’s zijn:
- Autonomie („eigen baas”): binnen een verdeeld Europa en allerlei weinig dwingende internationale vervlechtingen is Nederland in belangrijke mate een autonome rechtsgemeenschap
- Internationale federaties („samenspel”): Nederland maakt deel uit van een klein aantal internationale rechtsgemeenschappen, zoals de Europese Unie. Het resultaat is een slechts beperkte eigen beleidsruimte
- Internationale afhankelijkheid („werknemer”): Nederland neemt in 2010 binnen een groot aantal, elkaar beconcurrerende internationale rechts- en belangengemeenschappen een ondergeschikte plaats in.
Bij de uitwerking zijn de drie scenario’s in verband gebracht met de zes beschreven trends.