Departementen kunnen worden ingesteld, opgeheven of samengevoegd bij Koninklijk besluit. Ook wordt tijdens formaties veelal besloten tot een wijziging in de naam van bepaalde departementen, teneinde nieuwe politieke prioriteiten een bijzonder accent te geven. Een gedetailleerd overzicht van de veranderingen die hebben plaats gevonden is vermeld bij de Tabel van ministers.

De departementale indeling vanaf 1900 tot 2003 is weergegeven in figuur 1A en figuur 1B.

Zie: J. N. Breunese en L. J. Roborgh (red.), Ministeries van Algemeen Bestuur, Leiden, 1989.

Zie over de geschiedenis van een aantal departementen:  B.G.J. de Graaff, ‘Kalm temidden van woedende golven’. Het ministerie van Koloniën en zijn taakomgeving, 1912-1940, Den Haag, 1997.

In mei 2017 besloot het kabinet-Rutte II dat ministeries de afgetreden bewindspersoon gedurende twee jaar niet mogen aanvaarden als lobbyist namens een bedrijf, een semipublieke organisatie (bijvoorbeeld een woningcorporatie, een publieke omroep of een zorginstelling) of een lobbyorganisatie (waaronder een non-gouvernementele organisatie) die belangen behartigt op het beleidsterrein van de gewezen bewindspersoon. Zie: