Vragen over politieke voorkeur worden door NSS wekelijks in een zogenaamde omnibusenquête gesteld. Het gaat daarbij om een vragenlijst waarin vragen van verschillende opdrachtgevers worden ondergebracht (een zogenaamde multi-cliënt enquête).

De steekproef die NSS voor de omnibusenquête gebruikt is een geografisch getrapte steekproef uit het PTT-afgiftepuntenbestand, dat de basis vormt voor het postcodesysteem. Uit dit bestand wordt een gestratificeerde steekproef getrokken op basis van regionaal gebied en gemeentegrootte. Binnen elke geselecteerde gemeente wordt vervolgens een aantal startadressen getrokken. De enquêteurs (ongeveer driehonderd personen) krijgen deze startadressen met de opdracht hier (of op een daaruit afgeleid adres) een vraaggesprek te voeren. Per startadres mogen slechts twee gesprekken worden gehouden. De vraaggesprekken worden gehouden in de periode van zaterdag tot dinsdagavond. Herbezoek vindt niet plaats.

Bij een huishouden dat zich in de steekproef bevindt wordt allereerst met behulp van de huisvrouw of een andere volwassene de samenstelling van het huishouden geïnventariseerd. De vraaggesprekken kunnen – afhankelijk van het onderwerp van de enquête met verschillende leden van de huishouding worden gehouden. Voor de personen die voor een vraaggesprek in aanmerking komen wordt een selectie-instructie gebruikt. In totaal vinden 1000 à 1100 gesprekken per week plaats; bij het gehanteerde selectieschema bedraagt dan het aantal kiesgerechtigden 800 à 900.

Mogelijke afwijkingen in de steekproef worden aan de hand van bekende verdelingen naar geslacht, leeftijd, sociale klasse, regionaal gebied en urbanisatiegraad door middel van wegingen gecorrigeerd.

Bij onderzoek naar de politieke voorkeur bestaat het standaarddeel van de vraagstelling van NSS uit twee vragen:

• Als er in de komende weken verkiezingen zouden plaats vinden voor de tweede kamer, hoe waarschijnlijk acht u het dan dat u gaat stemmen?

• Ik heb hier een kaart waarop de politieke partijen staan. Daarachter staan de namen van de lijsttrekkersof vermoedelijke lijsttrekkers. Als u zou gaan stemmen bij verkiezingen in de komende weken, op welke van die partijen zou u dan uw stem uitbrengen?

Bij de eerste vraag wordt gebruik gemaakt van een kaart met posities lopend van vast en zeker wel tot en met vast en zeker niet. Deze vraag fungeert tevens als “filtervraag”: aan de respondenten die zeggen vast en niet te gaan stemmen wordt de tweede vraag gesteld.

Al naar behoefte wordt het standaarddeel van twee vragen aangevuld met vragen naar:

• een tweede voorkeurspartij
• voorkeurspartijen bij degene die (nog) niet weten waarop gestemd zal worden
• stemgedrag bij de meeste recente tweede-kamerverkiezingen
• de mening over het kabinet
• de mening over de kwaliteiten van de lijsttrekkers.

In aanvulling op de wegingsprocedures die worden toegepast om steekproef meer representatief te maken worden eveneens correcties toegepast in verband met systematische over- of ondervertegenwoordiging van partijen in de steekproef. De weegfactoren worden opgespoord via de vraag naar stemgedrag bij de afgelopen verkiezingen. Deze gegevens kunnen overigens niet zonder meer voor weging worden gebruikt, daar ze aan steekproeffluctuaties onderhevig zijn en omdat – vooral bij een langer periode tussen de laatste verkiezingen en de enquéte – vertekeningen optreden in verband met de actuele perceptie van de partijen en een onjuiste reproduktie uit het geheugen. Dergelijke afwijkingen komen met name voor bij partijen met een sterk gespreide lokale basis (bijvoorbeeld de SGP), terwijl daarnaast vooral VVD, PvdA en D66 gevoelig blijken te zijn, NSS publiceert de gebruikte wegingsfactoren niet; gebleken is wel, dat ze door de jaren heen een vrij constant karakter hebben.

Om steekproeffluctuaties zoveel mogelijk te mitigeren publiceert NSS politieke voorkeuren doorgaans op basis van driewekelijkse voortschrijdende gemiddelden.

Zie voor verder details over de NSS gevolge procedure: