Uit de politiegegevens blijkt dat het aantal geregistreerde misdrijven sinds het midden van de jaren vijftig vrijwel onafgebroken is toegenomen. Deze toename heeft zich in vrijwel alle Westerse landen voorgedaan.
In de afgelopen vijfentwintig jaar is de geregistreerde criminaliteit gestegen van 266.000 misdrijven in 1970 naar 1,3 miljoen in 1994. Daarna doet zich een daling voor tot circa 1,2 miljoen in 1998. Houdt men rekening met de bevolkingsgroei, dan is er sprake van bijna een verviervoudiging van het aantal misdrijven tussen 1970 en 1994. In het laatste jaar was het verhoudingsgetal 10.350 per 100.000 inwoners. In 1998 is dit teruggelopen naar 9.532. Voor een overzicht van de ontwikkeling van de criminaliteit sinds 1980 wordt verwezen naar tabel 1.
Tabel 1. Geregistreerde criminaliteit, naar aard van de gepleegde misdrijven, 1980-1998.
1980 |
1985 |
1990 |
1995 |
1997 |
1998 |
1980 |
1985 |
1990 |
1995 |
1997 |
1998 |
|
x 1000 |
per 100 000 inwoners van 12-79 jaar |
|||||||||||
totaal |
705,7 |
1.093,7 |
1.150,2 |
1.222,9 |
1.218,1 |
1.223,3 |
6.229 |
9.168 |
9.357 |
9.654 |
9.499 |
9.540 |
Wetboek van |
||||||||||||
Strafrecht |
615,7 |
999,0 |
1.052,5 |
1.124,5 |
1.102,9 |
1.101,4 |
5.435 |
8.374 |
8.562 |
8.877 |
8.647 |
8.590 |
wv. Gewelds- |
||||||||||||
misdrijven |
26,5 |
37,2 |
50,3 |
64,6 |
74,4 |
76,5 |
234 |
311 |
409 |
510 |
584 |
597 |
wv.Verkrachting |
0,8 |
1,2 |
1,3 |
1,4 |
1,5 |
1,6 |
7 |
10 |
11 |
11 |
12 |
12 |
feitelijke |
||||||||||||
aanranding |
||||||||||||
der eerbaarheid |
1,8 |
2,1 |
2,2 |
2,4 |
2,5 |
2,5 |
16 |
17 |
18 |
19 |
20 |
19 |
overige seksuele |
||||||||||||
misdrijven |
1,4 |
1,6 |
1,9 |
1,1 |
2,6 |
2,5 |
12 |
13 |
15 |
9 |
21 |
19 |
misdrijven tegen |
||||||||||||
het leven en |
||||||||||||
persoon* |
4,0 |
5,9 |
9,0 |
13,3 |
14,6 |
16,0 |
35 |
49 |
73 |
109 |
114 |
125 |
mishandeling |
13,7 |
17,6 |
22,5 |
27,9 |
37,6 |
38,0 |
121 |
148 |
183 |
220 |
295 |
296 |
diefstal met |
||||||||||||
geweld |
4,3 |
7,8 |
12,0 |
15,7 |
14,2 |
14,4 |
38 |
66 |
98 |
124 |
111 |
112 |
afpersing |
0,6 |
1,0 |
1,3 |
2,2 |
1,3 |
1,4 |
5 |
8 |
11 |
17 |
10 |
11 |
vermogens- |
||||||||||||
misdrijven |
500,9 |
840,7 |
851,1 |
903,9 |
845,6 |
842,3 |
4.421 |
7.047 |
6.924 |
7.136 |
6.630 |
6.569 |
wv.Valsheids- |
||||||||||||
misdrijven |
7,1 |
10,5 |
10,7 |
11,7 |
7,6 |
7,3 |
63 |
88 |
87 |
93 |
60 |
57 |
eenvoudige |
||||||||||||
diefstal |
294,1 |
421,1 |
390,0 |
346,0 |
332,2 |
328,3 |
2.596 |
3.530 |
3.173 |
2.732 |
2.605 |
2.560 |
gekwalificeerde |
||||||||||||
diefstal |
187,6 |
389,7 |
435,3 |
532,7 |
487,5 |
487,3 |
1.656 |
3.267 |
3.541 |
4.205 |
3.822 |
3.800 |
verduistering |
3,9 |
6,2 |
6,0 |
5,8 |
7,0 |
6,9 |
34 |
52 |
49 |
46 |
55 |
54 |
bedrog |
4,1 |
5,9 |
5,6 |
6,6 |
10,2 |
10,6 |
36 |
50 |
45 |
52 |
80 |
83 |
heling en |
||||||||||||
schuldheling |
4,2 |
7,2 |
3,6 |
1,0 |
1,1 |
1,8 |
37 |
60 |
29 |
8 |
8 |
14 |
vernieling en |
||||||||||||
openbare orde |
84,8 |
117,5 |
146,7 |
152,5 |
179,8 |
178,4 |
749 |
985 |
1.193 |
1.204 |
1.409 |
1.391 |
wv. Tegen de |
||||||||||||
openbare orde |
3,8 |
5,0 |
7,1 |
11,0 |
6,2 |
3,8 |
34 |
42 |
57 |
87 |
49 |
30 |
discriminatie |
. |
. |
0,2 |
0,3 |
0,5 |
0,3 |
. |
. |
1 |
3 |
4 |
2 |
gemeengevaarlijke |
||||||||||||
misdrijven |
2,8 |
3,9 |
5,5 |
7,0 |
8,1 |
7,5 |
25 |
33 |
44 |
55 |
63 |
58 |
tegen het |
||||||||||||
openbaar gezag |
3,3 |
3,9 |
2,7 |
2,2 |
1,3 |
1,8 |
29 |
33 |
22 |
17 |
10 |
14 |
schennis der |
||||||||||||
eerbaarheid |
4,2 |
4,6 |
4,3 |
2,5 |
2,4 |
2,3 |
37 |
38 |
35 |
20 |
19 |
18 |
vernieling |
70,7 |
100,1 |
127,0 |
129,5 |
161,3 |
162,7 |
624 |
839 |
1.033 |
1.023 |
1.264 |
1.269 |
overige misdrijven |
||||||||||||
Wetboek van |
||||||||||||
Strafrecht |
3,4 |
3,6 |
4,4 |
3,5 |
3,1 |
4,2 |
30 |
31 |
36 |
28 |
24 |
33 |
Wegenverkeers- |
||||||||||||
wet |
74,6 |
80,8 |
82,1 |
89,2 |
99,7 |
107,9 |
658 |
677 |
668 |
704 |
778 |
841 |
wv. rijden onder |
||||||||||||
invloed |
35,1 |
36,0 |
34,9 |
27,7 |
30,9 |
29,6 |
310 |
301 |
284 |
219 |
242 |
231 |
doorrijden na / |
||||||||||||
verlaten plaats |
||||||||||||
ongeval |
24,8 |
33,5 |
39,3 |
55,7 |
64,6 |
71,2 |
219 |
281 |
320 |
440 |
504 |
555 |
overige mis- |
||||||||||||
drijven Wegen- |
||||||||||||
verkeerswet |
14,7 |
11,3 |
7,9 |
5,8 |
4,2 |
7,1 |
130 |
95 |
64 |
46 |
33 |
55 |
Wet op de |
||||||||||||
Economische |
||||||||||||
Delicten |
0,4 |
0,2 |
3,1 |
2,0 |
1,8 |
1,8 |
3 |
2 |
25 |
16 |
14 |
14 |
wv. Milieu- |
||||||||||||
hygiënische |
||||||||||||
wetten |
. |
0,1 |
1,9 |
1,9 |
1,3 |
1,4 |
. |
1 |
16 |
15 |
10 |
11 |
overige Wet op |
||||||||||||
de Economische |
||||||||||||
delicten |
0,4 |
0,1 |
1,2 |
0,1 |
0,6 |
0,5 |
3 |
1 |
9 |
1 |
4 |
4 |
Opiumwet |
5,7 |
5,8 |
5,9 |
3,5 |
10,3 |
7,7 |
50 |
49 |
48 |
27 |
81 |
60 |
Wet Wapens en |
||||||||||||
munitie |
3,2 |
2,7 |
2,2 |
1,9 |
2,0 |
3,4 |
29 |
23 |
18 |
15 |
16 |
27 |
Wetboek Militair |
||||||||||||
Strafrecht |
1,8 |
2,7 |
3,3 |
1,6 |
0,4 |
0,3 |
16 |
23 |
27 |
13 |
3 |
2 |
overige wetten |
4,4 |
2,5 |
1,1 |
0,3 |
0,9 |
0,8 |
39 |
21 |
9 |
2 |
7 |
6 |
* Betreft bedreiging, (poging tot) doodslag/moord, overige misdrijven tegen het leven en dood en lichamelijk letsel door schuld.
Bron:.M. M. Schreuders, F.W.M. Huls, W.M. Garnier en K.E. Swierstra, red., Criminaliteit en rechtshandhaving 1999; ontwikkelingen en samenhangen, Den Haag, 1999, p.274-275.
Ruim 90% van de misdrijven betreft misdrijven die in het Wetboek van Strafrecht worden genoemd. Daarvan vormen de vermogensmisdrijven met een aandeel van ruim drie kwart verreweg de omvangrijkste categorie. Het aandeel van de vernielingen en de misdrijven tegen de openbare orde bedraagt ruim 15%, dat van de geweldsmisdrijven ruim 6%. De misdrijven uit de Wegenverkeerswet komen eveneens veel voor. Hun aandeel in het totaal bedraagt 8%. De kwantitatief belangrijkste verkeersmisdrijven zijn rijden onder invloed en doorrijden na aanrijding.
De daling van het aantal misdrijven in de laatste twee jaar is vooral te danken aan een daling van het aantal vermogensmisdrijven. Bij de geweldsmisdrijven deed zich geen daling voor. Voor de ontwikkeling van een aantal geweldsmisdrijven sinds 1970 wordt verwezen naar figuur 1.