Voor instellingen waarvan het takenpakket sterk aan uitbreiding onderhevig is, zijn organisatie en reorganisatie vertrouwde verschijnselen. Een van de vormen van reorganisatie betreft herindeling van territoriale grenzen. In dit opzicht hebben de gemeentelijke herindelingen veel aandacht getrokken. De waterschappelijke herindelingen voltrokken zich in stilte, maar zijn – althans naar aantal – veel omvangrijker. Sommige waterschappen hadden reeds in de vroeg-moderne tijd een gebied dat enkele tienduizenden hectaren omvatten en een omvangrijk takenpakket vervulden (Rijnland, Delfland, Schieland). Andere waren slechts enkele hectaren groot, en vervulden slechts beperkte tot zeer beperkte taken (bijvoorbeeld de brugschappen). Binnen het waterschap is rigoureus de bezem gehaald door deze enorme verscheidenheid aan grootte en takenpakketten, hetgeen geleid heeft tot de vorming van grote all-in waterschappen die alle beheerstaken op zich nemen.

Tabel 5. Het waterschap en haar taken.

Bron: www.uvw.nl

De waterschappelijke herindeling en de daarmee samenhangende taakuitbreidingen heeft ook consequenties gehad voor de functionele organisatie binnen het waterschap. Het traditionele waterschap kende twee hoofdeenheden: een secretariaat met een secretaris-rentmeester aan het hoofd, en een technische dienst onder leiding van een directeur. Feitelijk kende het waterschap daarmee een tweehoofdige leiding. Dit model voldeed tot in de jaren tachtig van de twintigste eeuw en was vooral toegesneden op de kleine tot middelgrote waterschappen. Territoriale schaalvergrotingen en integraal waterbeheer vragen echter om een ander organisatiemodel, waarvan de vorm bepaald wordt door het takenpakket: worden taken zèlf uitgevoerd of worden zij aanbesteed, zijn er verschillende taken of is er slechts één, worden taken zèlf uitgevoerd of door middel van een gemeenschappelijke regeling? Het accent is verschoven van een structuur- naar een procesbenadering waarbij wel onderscheid wordt gemaakt tussen primaire processen (de waterschapstaken), regulerende processen (onder andere planning, budgettering, informatie: de pfo-functies) en de ondersteunende processen zoals personeel, financiën en organisatie.