Remonstrants-Gereformeerden

De Remonstrantse Broederschap, in 1619 te Antwerpen door een aantal uitgeweken voorgangers gesticht, verenigde al spoedig een veertigtal Remonstrants-gereformeerde gemeenten. Sommige daarvan waren betrekkelijk groot (de Rotterdamse omvatte 13 procent van de stadsbevolking), de meeste tamelijk klein. In Amsterdam was sinds 1634 het Remonstrants Seminarie voor de predikantsopleiding gevestigd. Een opmerkelijk verschijnsel dat zich vanuit Remonstrantse kring ontwikkelde was het collegiantisme: ook voor anders gelovenden geopende conventikels (te Rijnsburg, Amsterdam en Rotterdam) waar mannen en vrouwen over geloof en theologie spraken.

Diverse sociale en demografische ontwikkelingen (overgang naar de publieke kerk, kleine gezinnen, migratie naar enkele stedelijke centra) deden in de achttiende eeuw de Remonstranten in aantal teruglopen. Begin negentiende eeuw maakten zij nog maar 0,18 procent van de bevolking uit, verdeeld over een dertigtal gemeenten. Van oudsher geïnteresseerd in wetenschap en cultuur en open voor rationalistische invloeden, was de invloed van het Verlichtingsdenken in hun kring zeer sterk. Zie:.

  • S. Vuijk, De dronken Arminiaanse dominee: over de schaduwzijde der verlichte remonstranten, Amsterdam, 2000
  • S. Vuijk, De verdraagzame gemeente van vrije christenen. Remonstranten op de bres voor de Bataafse Republiek (1780-1800), Amsterdam, 1995
  • A.C. Fix, Prophecy and Reason. The Dutch Collegiants in the early Enlightenment, Princeton, 1991
  • G.J. Hoenderdaal en P.M. Luca (red.), Staat in de vrijheid: de geschiedenis van de remonstranten, Zutphen, 1982
  • G.J. Heering en G.J. Sirks, Het Seminarium der Remonstranten driehonderd jaar 1634-1934. Zijn betekenis, zijn geschiedenis, Amsterdam, 1934
  • G.J. Heering, De Remonstranten; gedenkboek bij het 300-jarig bestaan der Remonstrantsche Broederschap, Leiden, 1919. 
Scroll naar boven