De grootste kracht van de politie lijkt te schuilen in haar symboolfunctie. Met deze functie toont de politie aan burgers dat zij in een rechtvaardige, of in ieder geval een naar rechtvaardigheid strevende, maatschappij leven waar onrecht onwenselijk is en kwaad kan worden gestraft. De symboolfunctie van de politie geeft burgers het gevoel in een maatschappij te leven waar men onrecht niet pikt. Dat bevordert de subjectieve veiligheid van burgers. Rechtvaardigheid en subjectieve veiligheid zijn complementair aan elkaar. Het koesteren van de symboolfunctie van de politie geeft tegenwicht aan de vaak teleurstellende studies over effectiviteit van het politieoptreden. Uit een overzichtstudie over politiële misdaadbestrijding in de Verenigde Staten, Engeland en Nederland constateren Fijnaut c.s. (C. J. C. F. Fijnaut, E. G. M. Nuijten-Edelbroek en J. L. P. Spickenheuer. Politiële misdaadbestijding. De ontwikkeling van het Amerikaanse, Engelse en Nederlandse onderzoek aangaande politiële misdaadbestrijding sedert de jaren ‘60, Den Haag, 1985) dat deze weinig effectief is: „Deze vorm van bestrijding draagt op zichzelf in het algemeen niet of nauwelijks bij tot vermindering van misdaad”. Nu is dit ook geen wonder. Op grond van de resultaten van de Politiemonitor 1995 heeft de Stichting Maatschappij, Veiligheid en Politie berekend, dat naar schatting ruim 2% van de in ons land gepleegde misdrijven wordt opgelost. Als bestrijder van misdaad moet men dus niet al te grote verwachtingen van de politie hebben. Dat wil overigens niet zeggen dat de politie voortaan maar werkeloos moet toezien hoe de misdaad in dit land gedijt. Integendeel, in het kader van de symboolfunctie van de politie is het van het grootste belang dat burgers weten dat er een betrouwbare instantie is die zich daadwerkelijk inzet om daders van strafbare feiten op te sporen. Maar dan is het kwaad reeds geschied. Het loont meer het kwaad voor te zijn. Uit onderzoek blijkt, dat dit een kleinschalige en geïntegreerde aanpak van de politie vergt. Dit heeft positieve resultaten op de subjectieve veiligheid van burgers. Juist bij een kleinschalige en geïntegreerde aanpak van de politie komt de symboolfunctie van de politie tot haar recht.

Voor de politie zijn de volgende factoren van belang om onveiligheidsgevoelens van bewoners positief te beïnvloeden, namelijk:

Bij kleinschalig en geïntegreerd optreden van de politie – dichtbij burgers – komt de symboolfunctie van de politie dus goed tot uiting. Juist onder deze condities kunnen burgers de meerwaarde van de politie in de zin van haar symbolische functie ondervinden. Burgers kennen het politiepersoneel persoonlijk en politiepersoneel is op de hoogte van noden van burgers. Binnen het gebiedsgebonden politiewerk met wijkagenten en wijkteams is dit mogelijk. Zie verder: