Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is een van de oudere vakministeries. Dit ministerie heeft zich geleidelijk een belangrijke plaats binnen de rijksoverheid verworven met de ontwikkeling van de sociale zekerheid en de opkomst en uitbouw van de welvaartsstaat. Het ministerie heeft een bestuursraadmodel. De beleidsdirecties zijn: Arbeidsmarkt, Bijstandszaken, Sociale Verzekeringen, Arbeidsomstandigheden, Arbeidsverhoudingen, Algemene Sociaal-economische aangelegenheden. Vanwege de zorg voor de sociale zekerheid en het werkgelegenheidsbeleid beschikt het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over een zeer omvangrijk budget. De uitvoering is zowel territoriaal als functioneel gedecentraliseerd. De relaties met de uitvoerende instellingen en organisaties zorgen voor een complex beleidsnetwerk. Het beleidsnetwerk is sterk aan verandering onderhevig vanwege de reorganisaties in de sociale zekerheid.

Uitvoerende diensten die onder het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vallen zijn onder meer: de Directie Toezicht, de Arbeidsinspectie en de Kernfysische Dienst.