Het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu is in 1982 in zijn huidige vorm tot stand gekomen. De basis voor dit ministerie is gelegd in de jaren van de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog. De wederopbouw bracht zware inspanningen met zich mee op de terreinen van de volkshuisvesting en de ruimtelijke ordening. Het Directoraat-Generaal Volkshuisvesting is verantwoordelijk voor de eerste taak en de Rijksplanologische Dienst voor de ruimtelijke ordening. Die aanpak diende planmatig te gebeuren. De ervaringen met de militaire planning uit de Tweede Wereldoorlog en gedachten over het nut van planning zorgden voor een centrale rol voor de plannen. Onder het ministerie ressorteert tevens de Rijksgebouwendienst. Vanwege de decentralisatie van de uitvoering van de volkshuisvesting naar gemeenten en woningbouwcorporaties is de volkshuisvesting op de achtergrond geschoven.

In de jaren zeventig, toen de milieuproblematiek hoog op de maatschappelijke en politieke agenda terecht kwam, heeft het ministerie deze taak er bij gekregen. Die milieutaak wordt uitgevoerd door het Directoraat-Generaal voor de Milieuhygiëne en is een belangrijke ministeriële groeisector gebleken.