Schaduwverkiezingen wijken in opzet en aard af van het hierboven besproken verkiezingsonderzoek. De techniek ervan werd voor Nederland in 1967 ontwikkeld door Marcel van Dam. Schaduwverkiezingen behelzen een poging de werkelijke verkiezingsuitslag te reproduceren door het ondervragen van kiezers bij het verlaten van het stemlokaal op de verkiezingsdag. Mensen die hebben gestemd wordt gevraagd een korte vragenlijst, met daarin opgenomen een vraag naar de zojuist gekozen partij, in te vullen.

Zie voor de in 1967 gehouden schaduwverkiezingen: M.P.A. van Dam en J. Beishuizen, Kijk op de kiezer, Amsterdam, 1967.

Sinds 1974 worden door INTOMART de schaduwverkiezingen uitgevoerd bij verkiezingen voor de provinciale staten, de Tweede Kamer en het Europese Parlement. Een uitzondering vormden de verkiezingen voor het Europese Parlement in 1989, toen het onderzoek werd verricht door Inter/View. De opdrachtgever van het onderzoek is altijd de NOS of het ANP geweest; voor de tweede-kamerverkiezingen van 1989 was naast de NOS de Volkskrant mede-opdrachtgever. Het belang van dit onderzoek ligt in de prognose van de uitslag enkele uren voor het bekend worden van het werkelijke verkiezingsresultaat. Op deze manier wordt materiaal verkregen waarmee de eerste uren van de verslaggeving (op radio en televisie) over de verkiezingen kunnen worden gevuld en op basis waarvan journalisten en politici de “resultaten” in een vroeg stadium kunnen bespreken en becommentariëren.